سرانجام آیینهاى کهن
نخست، تاریخ دین یهود و مسیحیت را ورق مىزنیم؛ زیرا آنها دو آیین آسمانى بودند که قرآن و اسلام پیروان آنها را اهل کتاب نامیدهاند.
در دائرة المعارف یهودى مضمونى به شرح زیر آمده است:
«اظهار خشم و نارضایتى انبیا از بتپرستان، دلیل این واقعیت است که پرستش بتان و خدایان ساختگى از همان قدیم، در دلهاى اسراییلىها راه یافته بود و بعد از مراجعت از آوارگى و تبعید در بابل نیز، ریشههاى آن باقى بود؛ آنان اعتقادات خرافى و شرکى را پذیرفته بودند» [۱۵۴]. اما مسیحیت، در همان عصر نخست به تحریف افراطىها و تأویلهاى بىمورد جاهلان و بتپرستى مسیحیان روم گرفتار شد و تعالیم ساده و آسان حضرت مسیح زیر آوارهاى این تأویلها و تحریفها مدفون شد و نور توحید و یکتاپرستى پشت ابرهاى تیره پنهان ماند. پولس راهب SANT PAUL (۱۰ ـ ۶۵ م.) که زمام رهبرى دین مسیحى و توجیه و تفسیر آن را در زمانى نزدیک به زمان مسیح به عهده داشت، سهم بزرگى در ایجاد تحول و انحراف در مذهب مسیح داشته است. برخى از محققان معتقدند که مسیحیت رایج کنونى، در شکل و بافت و در روش تجسیم، تمثیل و پیروى از آداب و رسوم بودیسم، بیش از جانشینان نخستین مسیح، مدیون پولس است، و همین عقاید ساختگى پولس است که دنیاى مسیحیت به مدت هیجده قرن آنها را اصول عقاید مذهب مسیحى ارتودکسى قرار داده است.
مذهب برهمایى نیز خیلى زود از جادهى نخستین خویش منحرف شد و سادگى خود را از دست داد و رشتهى ارتباط مستقیم روحى او با آفریدگار جهان، منقطع گشت و بتپرستى بر آن چیره شد و تعداد بتان و معبودان وى به ۳۳۰ میلیون رسید [۱۵۵].
بوداییسم نیز چنین سرگذشتى دارد؛ این آیین خود منحرف شد و دیگران را نیز به انحراف کشانید؛ بتپرستى و آداب و رسوم مذهبى چنان بر این آیین هجوم آورد که در مدت کوتاهى به یک مذهب بتپرست مبدل شد که از مذهب برهمایى جز با اسامى و تعداد بتان و مجسمهها، قابل تشخیص و شناخت نبود، تا جایى که در بعضى از زبانهاى شرقى نام «بودا» [۱۵۶]مترادف با «بت» شناخته شد [۱۵۷]. مذهب زردشتى نیز از این فرجام جان سالم بدر نبرد، نویسندگان «ادیان جهان» (WORLD RELIGIONS OF THE) مىگویند:
جنبش و عکسالعملى که بعد از مرگ زردشت به عنوان جنبش اصلاحى متعادل پدید آمد، معبودان ادیان کهن را دوباره زنده گردانید. پیروان و دوستداران این مذهب از این حرکت به گرمى استقبال کردند. کاهنان قدیم (پیشوایان مذهبى) این حرکت را رهبرى و اظهار خشنودى و مسرّت نمودند. بدین ترتیب مذهبى که بىمحابا به یکتاپرستى دعوت مىکرد، در سیل خدایان بىشمار غرق گردید [۱۵۸].
[۱۵۴] JEWISH ENCYCLOPEDIA. VOL.×IIP. ۵۶۸-۵۶۹ [۱۵۵] L.S.O. MALLEY POPULAR HINDUISM. P.P.۶.۷ [۱۵۶] در زبان اردو بودا به نام «بُدْه»یاد مىشود که بر وزن بت است. (مترجم) [۱۵۷] C.VAIDYA ,(C.VAIDYA) Bk۱:HISTORY OF MEDIAEYAL HINDUINDIA.V.۱.P.۱۰۱ [۱۵۸] ص ۱۳۹ ـ چاپ نیویورک.