۱- باب: أَيُّ الرِّقابِ أَفضَلُ
باب [۱]: آزاد کردن کدام نوع غلام بهتر است
۱۱۴٠: عَنْ أَبِي ذَرٍّ س، قَالَ: سَأَلْتُ النَّبِيَّ جأَيُّ العَمَلِ أَفْضَلُ؟ قَالَ: «إِيمَانٌ بِاللَّهِ، وَجِهَادٌ فِي سَبِيلِهِ» ، قُلْتُ: فَأَيُّ الرِّقَابِ أَفْضَلُ؟ قَالَ: «أَعْلاَهَا ثَمَنًا، وَأَنْفَسُهَا عِنْدَ أَهْلِهَا» ، قُلْتُ: فَإِنْ لَمْ أَفْعَلْ؟ قَالَ: «تُعِينُ ضَايِعًا، أَوْ تَصْنَعُ لِأَخْرَقَ» ،: قَالَ: فَإِنْ لَمْ أَفْعَلْ؟ قَالَ: «تَدَعُ النَّاسَ مِنَ الشَّرِّ، فَإِنَّهَا صَدَقَةٌ تَصَدَّقُ بِهَا عَلَى نَفْسِكَ» [رواه بخاری :۲۵۱۸].
۱۱۴٠- از ابو ذرسروایت است که گفت: از پیامبر خدا جسؤال نمودم که کدام کار از همه بهتر است؟
فرمودند: «ایمان به خدا، و جهاد در راه خدا».
گفتم: آزاد کردن کدام نوع غلام بهتر است؟
فرمودند: «پر قیمت‌ترین آن، و محبوب‌ترین آن در نزد بادارانش».
گفتم: اگر توان این را نداشتم؟
فرمودند: «با صعنتگری همکاری کن، و یا با کسی که صنعت را نمی‌داند، تو چیزی بساز».
گفتم اگر این را هم نتوانستم؟
فرمودند: «از ضرر رساندن به مردم خودداری کن، زیرا این یک نوع صدقه‌ای است که برای شخص خود می‌دهی [۱۲].
[۱۲] از احکام ومسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) بعد از ایمان به خدا، جهاد فی سبیل الله از بهترین اعمال است. ۲) در روایات دیگری آمده است که چون از پیامبر خدا جاز بهترین اعمال پرسیدند، در جواب فرمودند، «اقامۀ در وقت آن»، و در جواب چنین سؤالی برای شخص دیگری فرمودند: «احسان برای والدین»، و گویند: سبب اختلاف در جواب، مراعات حال سائلین و مناسبت مقام است. ۳) اگر از عالم فتوی خواسته می‌شود، باید صبورانه به سؤال‌ها جواب بگوید، و با مستفتی و شاگرد از رفق و مدارا کار بگیرد.