فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد چهارم

فهرست کتاب

۶۸- باب: أَهْلِ الدَّارِ يُبَيِّتُونَ فَيُصَابُ الوِلْدَانُ وَالذَّرَارِيُّ
باب [۶۸]: خانوادۀ که بر آن‌ها شبیخون زده می‌شود و اولاد آن‌ها مورد اصابت قرار می‌گیرند

۶۸- باب: أَهْلِ الدَّارِ يُبَيِّتُونَ فَيُصَابُ الوِلْدَانُ وَالذَّرَارِيُّ
باب [۶۸]: خانوادۀ که بر آن‌ها شبیخون زده می‌شود و اولاد آن‌ها مورد اصابت قرار می‌گیرند

۱۲٩۲- عَنِ الصَّعْبِ بْنِ جَثَّامَةَ س، قَالَ: مَرَّ بِيَ النَّبِيُّ جبِالأَبْوَاءِ، أَوْ بِوَدَّانَ، وَسُئِلَ عَنْ أَهْلِ الدَّارِ يُبَيَّتُونَ مِنَ المُشْرِكِينَ، فَيُصَابُ مِنْ نِسَائِهِمْ وَذَرَارِيِّهِمْ قَالَ: «هُمْ مِنْهُمْ» ، وَسَمِعْتُهُ يَقُولُ: «لاَ حِمَى إِلَّا لِلَّهِ وَلِرَسُولِهِ ج» [رواه البخاری: ۳٠۱۲].

۱۲٩۲- از صعب بن جثامسروایت است که گفت: پیامبر خدا جدر منطقۀ (ابواء) یا (وَدان) نزد من آمدند، و از ایشان از حکم خانوادۀ که بر آن‌ها شبیخون زده می‌شود، و زن‌ها و اولاد آن‌ها مورد اصابت قرار می‌گیرند، پرسیده شد.

فرمودند: «زن و فرزند آن‌ها در حکم خود آن‌ها هستند»، و از ایشان شنیدم که می‌فرمودند: «و قرق کردن چیزی جز برای خدا و برای رسول او جنمی‌باشد» [۲۱۲].

[۲۱۲] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) کشتن اولاد و زن‌های کفار اگر در جنگ اشتراک نداشته باشند، روا نیست، و اگر در جنگ اشتراک داشته باشند، روا است. ۲- در شبیخون زدن بر کفار، و یا زدن آن‌ها به منجنیق – و یا در وقت حاضر به موشک زدن و یا بمبار کردن آن‌ها – که سبب کشته شدن زنان و اطفال آن‌ها نیز می‌شود، روا است و یا نه؟ بین علماء اختلاف است، امام مالک و احمد و اوزاع رحمهم الله می‌گویند: کشتن آن‌ها در چنین حالتی روا نیست، امام ابوحنیفه و ابویوسف و محمد و شافعی رحمهم الله می‌گویند: اگر رسیدن به کفار جز به کشتن اطفال و زن‌های آن‌ها میسر نبود، کشتن آن‌ها باکی ندارد، و علاوه بر آن امام ابوحنیفه و ابویوسف و محمد و ثوری رحمهم الله می‌گویند: اگر کفار اولاد مسلمانان را برای خود سپر قرار داده بودند، و راهی دیگری برای رسیدن به آن‌ها جز راه تیراندازی بر آنان وجود نداشت، تیراندازی بر آن‌ها در چنین حالتی جواز دارد، و اگر کسی از مسلمانان در این حالت کشته شد، از کشتن آن، کفاره لازم می‌شود، نه دیت. ۳) حکم (قرق) کردن، قبلا در کتاب مساقات گذشت.