فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد چهارم

۲۱- باب: فَضْلِ مَنْ جَهَّزَ غَازِياً أَوْ خَلَقَهُ بِخَيْرٍ
باب [۲۱]: فضیلت مجهز نمودن مجاهد و یا سرپرستی شایستۀ از بازماندگانش

۱۲۳٠- عَنْ زَيْدُ بْنُ خَالِدٍ س: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ جقَالَ: «مَنْ جَهَّزَ غَازِيًا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَقَدْ غَزَا، وَمَنْ خَلَفَ غَازِيًا فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِخَيْرٍ فَقَدْ غَزَا» [رواه البخاری: ۲۸۴۳].

۱۲۳٠- از زید بن خالدسروایت است که پیامبر خدا جفرمودند:

«کسی که مجاهدی را مجهز کند، مانند آن است که خودش جهاد کرده باشد، و کسی که از بازماندگان مجاهد به طور شایستۀ سرپرستی کند، مانند آن است که خودش جهاد کرده باشد» [۱۴٠].

۱۲۳۱- عَنْ أَنَسٍ سقَالَ: أَنَّ النَّبِيَّ جلَمْ يَكُنْ يَدْخُلُ بَيْتًا بِالْمَدِينَةِ غَيْرَ بَيْتِ أُمِّ سُلَيْمٍ إِلَّا عَلَى أَزْوَاجِهِ، فَقِيلَ لَهُ، فَقَالَ: «إِنِّي أَرْحَمُهَا قُتِلَ أَخُوهَا مَعِي» [رواه البخاری: ۲۸۴۴].

۱۲۳۱- از انسسروایت است که گفت: پیامبر خدا جدر مدینه به خانۀ هیچکس جز به خانۀ أم سلیم و جز به خانۀ همسران خود نمی‌رفتند، چون از ایشان سبب را جویا شدند فرمودند:

«من برای او از این جهت شفقت می‌کنم، که برادرش در حالی که با من بود، به شهادت رسید» [۱۴۱].

[۱۴٠] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) از این جهت برای کسی که مجاهدی را تجهیز می‌کند، و یا از بازماندگانش به طور شایسته و مناسبی سرپرستی می‌کند، به مانند آنکه خودش به جهاد رفته باشد ثواب است، که اگر کسی نباشد که وسائل جهاد را برای مجاهد آماده سازد، و یا کسی نباشد که از بازماندگان مجاهد به طور شایستۀ سرپرستی نماید، آن مجاهد به جهاد رفته نمی‌تواند، پس کسی که سبب رفتن مجاهد به جهاد می‌شود، گویا شخصا به جهاد اشتراک نموده است، و از این سبب ثواب جهاد کامل برایش داده می‌شود، ۲) اگر کسی باشد که هم مجاهد را تجهیز نماید، و هم از خانوادۀ او به طور شایستۀ سرپرستی نماید، آیا برایش مزد یک مجهاد است، و یا مزد دو مجاهد؟ ابن ابی جمره/می‌گوید: ظاهر لفظ حدیث شریف دلالت بر این دارد که برای چنین شخصی مزد دو مجاهد است، زیرا پیامبر خداجهر کدام از دو عمل را به طور مستقل که ارتباط به دیگری ندارد، ذکر کرده‌اند. [۱۴۱] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) ام سلیم مادر انسسخالۀ رضاعی پیامبر خدا جبود، از این جهت پیامبر خدا جبرایش محرم شمرده می‌شدند، و رفتن به خانه‌اش بر ای پیامبر خدا جبدون وجود محرم روا بود. ۲) برادر ام سلیم که شهید شده بود، (حرام بن ملحان) نام داشت، و گرچه در معرکۀ که (حرام) به شهادت رسیده بود، پیامبر خدا جحضور نداشتند، ولی چون (حرام)سبه امر ایشان به جهاد رفته و شهید شده بود، گویا شهادتش با پیامبر خدا جواقع شده بود. ۳) همانطوری که پیامبر خدا جبه خانۀ أم سلیم می‌رفتند، گاه گاهی به خانۀ أم حرم که مادر (حرام بن ملحان) باسد نیز می‌رفتند، ولی چون رفتن پیامبر خدا جبه خانۀ أم حرام گاه گاهی صورت می‌گرفت، از این جهت راوی ذکر از آن به میان نیاورد ه است.