امامت و پیشوایی امام ابوحنیفه/در حدیث
علامه ذهبی در کتاب «تذکرة الحفّاظ» [۱۲۶]گوید: ابوداود/گفته است: «انّ أبا حنیفة کان اماماً»؛ «بی‌گمان، امام ابوحنیفه/در عرصه‌ی روایت و درایت و حدیث و دانش، امام و پیشوا بود».
عبدالله بن مبارک گوید: «لیس احدٌ أَحقّ ان یقتدی به من ابی حنیفة؛ لانّه کان اماماً تقیّاً نقیّاً ورعاً عالماً فقیهاً؛ کشف العلم کشفاً لم یکشفه احد ببصر وفهم وفِطنة وتقیّ». [۱۲۷]
«هیچ کس برای امامت و رهبری و پیشوایی و اقتدا، شایسته‌تر و بایسته‌تر و برازنده‌تر و بهتر از امام ابوحنیفه/نیست؛ زیرا او، پیشوایی پارسا، پرهیزگار، متدیّن، خداترس، متّقی، زاهد، مخلص، پالوده از ریا و تظاهر، دانشمند، آگاه، دانا، خبره،کاردان، متخصص، فقیه و دانشور بود؛ و این امام ابوحنیفه/بود که با هشیاری و تیزهوشی، مهارت و خبرگی، کاردانی و تخصّص، فهم و درک بالا، فراست و نکته‌سنجی و تقوا و خداترسی و اخلاص و صداقت، چنان پرده از علم و دانش برداشت که تاکنون کسی موفّق به انجام این کار نشده بود».
و حاکم نیز امام ابوحنیفه/را در شمار ائمه و پیشوایان مشهور و مؤثّق و معتبر و قابل اعتماد برشمرده است. [۱۲۸]
شیخ امام، حافظ و حجّت، معروف به ابن قیّم جوزی حنبلی، در کتابش با عنوان «اعلام الموقعین عن ربّ العالمین» گوید:
«و قد احتجّ الائمّة الأربعة والفقهاء قاطبة بصحیفة عمرو بن شعیب عن ابیه عن جدّه»؛ «هر چهار امام و پیشوای دینی (امام ابوحنیفه، امام مالک، امام شافعی و امام احمد بن حنبل) و قاطبه‌ی فقیهان، به صحیفه‌ی عمرو بن شعیب که آن را از پدرش، از جدّش روایت نموده است، استدلال و استناد کرده‌اند».
و همچنین، ابن قیّم در جایی دیگر از کتابش گفته است: «امّا طریقة الصحابة والتابعین وائمة الحدیث کالشافعي والامام احمد، ومالك وابی حنیفة وابی یوسف والبخاري واسحاق». [۱۲۹]
«امّا روش صحابه، تابعین و ائمه و پیشوایان حدیث، همچون: شافعی، امام احمد، مالک، ابوحنیفه، ابویوسف، بخاری و اسحاق ...»؛ (در دو عبارت بالا، ابن قیّم جوزی، امام ابوحنیفه/را در شمار ائمه و پیشوایان حدیث، قرار داده است).
[۱۲۶] «تذکرة الحفّاظ»؛ حافظ ذهبی ۱/۱۶۹ [۱۲۷] «المواهب الشریفة»؛ علامه برنی در آخر کتاب «الخیرات الحسان» صص ۲۱۹ و ۲۲۰ [۱۲۸] «مکانة الامام ابی حنیفة فی الحدیث»؛ علامه نعمانی صص ۲۶ و ۲۷ [۱۲۹] «مکانة الامام ابی حنیفة فی الحدیث»؛ علامه نعمانی ص ۳۱