جنگ تبلیغاتی در بدر
در آن روز حسان چنین می‌سرود:
فمـا نخشی بحول الله قوماً
وان کثروا وأجمعت الزحوف
اذ اما البوا جمعاً علينا
كفانا حدهم رب رئوف
ولکنا توكلنا وقلنا
مآثرنا ومعقلنا السيوف
لقيناهم بها لـمـا سمونا
ونحن عصبة وهم ألوف
«ما به امید خدا از هیچ ملتی نمی‌هراسیم؛ هر چند که علیه ما لشکر بزرگی فراهم نمایند. آنان وقتی یکپارچه بر ما حمله ببرند، پروردگار مهربان ما را کفایت خواهد نمود.
ما بر خدا توکل نمودیم و گفتیم کشتارگاه و پناهگاه ما شمشیرها هستند. با آنها روبرو شدیم در حالی که تعدا ما اندک و تعداد آنها هزاران نفر بود».
و کعب بن مالک گفت:
لــمـا حامت فوارسكم ببدر
ولا صبروا به عند اللقاء
وردناه بنورالله يجلو
دجي الظلمـاء عنا والغطاء
رسول الله یقدمنا بامر
من امرالله أُحکم بالقضاء
فمـا ظفرت فوارسکم ببدر
وما رجعوا الیکم بالسواء
فلا تعجل اباسفیان وارقب
جیاد الخیل تطلع من کداء
بنصر الله روح القدس فیها
ومیکالٌ، فیاطیب الـملاء
[۱۰۸]
«سواران شما در میدان بدر کاری پیش نبردند و هنگام رویارویی استقامت نورزیدند. ما با نور خدا، تاریکی‌ها و پرده‌ها را برهم زدیم و وارد معرکه شدیم و رسول خدا جبه دستور خدا، پیشاپیش ما بود. سواران شما در بدر موفق نشدند و همه نزد شما برگشتند. پس ای ابوسفیان! عجله مکن و منتظر روزی باش که خیل سواران به کمک خدا و در رکاب جبرئیل و میکائیل، از ناحیه(کداء) وارد مکه شوند».
رسول خدا جشاعران مسلمان را در انجام وظیفه و دفاع از مسلمانان و ترساندن دشمنان تشویق می‌نمود؛ چون در آن زمان، شعر یکی از ابزار مهم حملات تبلیغاتی محسوب می‌شد. به گونه‌ای که اقوامی را سربلند و ملتی را سرافکنده می‌نمود و چه بسا می‌توانست شعله‌های جنگ را خاموش و یا روشن گرداند [۱۰۹]. نشانه‌های جنگ تبلیغاتی نیز از آغاز هجرت شروع شده بود و بعد از هجرت با ارسال دسته‌های نظامی بیشتر شد و بعد از جنگ بدر شکل تازه‌ای به خود گرفت.
در جنگ تبلیغاتی بیشتر تحت تأثیر قراردادن قبایل مجاور، مورد هدف دو طرف بود و غزل‌ها و قصیده‌ها با سرعت تمام توسط کاروان‌ها پخش و نشر می‌شد.
معمولاً بعد از پیروزی، گروه پیروز، رجز می‌خواند و گروه شکست خورده، مرثیه می‌سرود. در جمع مسلمانان نیز شاعران متخصصی چون: کعب بن مالک و عبدالله بن رواحه، وجود داشت که در رأس آنها حسان بن ثابت، شاعر چیره دست رسول خدا ج، قرار داشت [۱۱۰].
[۱۰۸] السیرة النبویة، ابن هشام، ج ۳، ص ۳۰. [۱۰۹] التاریخ الإسلامی، حمیدی، ۴، ص ۱۹۹. [۱۱۰] المنهج الحرکی للسیرة النبویة، ص ۳۵۴ ۳۵۵.