پیامدهای فتح مکه
برخی از پیامدهای فتح مکه عبارت‌اند از:
۱- مکه به تصرف مسلمانان درآمد و حکومت کفر منقرض گردید و زمینه برای چیدن نظام کفر در حنین و طائف و تمامی عالم فراهم گردید.
۲- مسلمانان بزرگ‌ترین نیروی نظامی شبه‌جزیره عربستان محسوب می‌شدند و با فتح مکه بزرگ‌ترین آرزوی پیامبر که مسلمان شدن قریشیان بود، برآورده شد و بزرگ‌ترین قوای نظامی در شبه‌جزیره شکل گرفت که هیچ یک از قبایل یا نیروهای متحد قبیله‌ای توانایی رویارویی با آن را نداشت و اسلام، شایستگی این را داشت که رهبری عربها را برعهده بگیرد و نیز این لیاقت را دارا بود که به حکومتهای ظالم روزگار خاتمه دهد و برای بندگان خدا آزادی را به ارمغان بیاورد تا بتوانند بدون هیچ مزاحمتی، خدای خود را پرستش نمایند [۱۳۲۶].
۳- این فتح، آثار بزرگ دینی و سیاسی و اجتماعی، برای مکه در برداشت که با توجه و تدبر در فتح مبارک، می‌توان آثار فوق را مشاهده نمود.
آثار اجتماعی این فتح در برخورد توأم با مهر و محبت پیامبر اکرم جبا مردم و سعی ایشان به جلب اعتماد آنان تبلور می‌یابد تا به وضع جدید که بر مکه حاکم گشته است، خرسند شوند؛ چنانکه معاذ بن جبل را بعد از اینکه قصدداشت تا مکه را ترک نماید، برای اقامۀ نماز و آموزش مسائل دینی مقرر کرد.
آثار سیاسی آن نیز برای مکه با مقرر کردن عتاب بن اسید به عنوان امیر مکه که براساس کتاب خدا درمیان آنان قضاوت نماید و حق ضعیف را از قوی بگیرد و مظلوم را در مقابل ظالم یاری دهد، آشکار می‌گردد [۱۳۲۷].
آثار دینی فتح نیز عبارت بود از تصرف مکه زیر سلطۀ اسلام که بعد از آن تمامی عربها اذعان نمودند که اسلام تنها دین حقیقی و الهی است که خدا برای بندگانش انتخاب نموده و فرستاده است. بنابراین تمامی عربها دسته‌دسته به اسلام گرویدند [۱۳۲۸].
۴- با فتح مکه، وعدۀ خدا مبنی بر تمکین و قدرت‌یابی مسلمانان، تحقق پیدا کرد. مسلمانانی که در راه اسلام از هیچ چیزی دریغ نداشتند و از قبل، شرایط چنین پیروزی بزرگی را محقق نموده بودند و با سنن الهی از قبیل تحمل مصیبتها، تدافع، پیشروی تدریجی و استفاده از اسباب خوی و عادت نموده بودند. هرگز نمی‌توان آن لحظۀ به یادماندنی را فراموش کرد که بلال حبشی بعد از اینکه در سرزمین سنگلاخ مکه و در حالی که در غل و زنجیر شکنجه داده می‌شد، در روز فتح مکه بر بام کعبه ایستاد و با صدای رسا و زیبای خود و در حالت ایمانی خاصی، کلمات اذان را تکرار می‌کرد و الله می‌گفت.
[۱۳۲۶] قیادة الرسول السیاسیه و العسکریة، احمد عرموش، ص ۱۲۹. [۱۳۲۷] تأملات فی سیرة الرسول، ص ۲۶۶. [۱۳۲۸] همان، ص ۲۶۷.