الگوی هدایت - تحلیل وقایع زندگی و سیرت پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم - جلد دوم

تغییر مسیر و اردو زدن در حدیبیه

از آنجا که پیامبر اکرم ج هدف رویارویی با سوارکاران قریش را نداشت، لذا هنگامی که اطلاع یافت که خالد بن ولید با تنی چند از سواران قریش، قصد حمله به مسلمانان را دارند به راهنمایی مردی از اسلم، راه اصلی را ترک نمود و راهی صعب العبور و کوهستانی را در پیش گرفتند تا اینکه به ناحیۀ پایین مکه در حدیبیه فرود آمدند. در این مکان، پیامبر اکرم جهمراهانش را به توبه و استغفار وادار نمود و آنها نیز چنین کردند و فرمود: این همان دستوری است که به بنی اسرائیل هنگام ورود به بیت المقدس داده شد که آنها آن را تحریف کردند [۸۴۰].

خالد بن ولید و همراهانش با اطلاع از این موضوع که کاروان مسلمانان به دروازه‌های مکه رسیده است. بنابراین فوراً به مکه بازگشتند و اهل مکه را از این ماجرا مطلع نمودند و آنها را برای آماده شدن جهت برخورد با مسلمانان برانگیختند؛ چرا که اردو زدن لشکر اسلام در حدیبیه، ترس و وحشت عجیبی مکه را فرا گرفت و آنها خود را در معرض یک خطر جدی می‌دیدند [۸۴۱].

محمود شیت می‌گوید: حرکت مخفیانۀ مسلمانان به گونه‌ای که بیان گردید، از روی ترس نبود؛ زیرا کسی که ترس و واهمه داشته باشد، به جای نزدیک شدن به مرکز دشمن، با آن فاصله می‌گیرد؛ چرا که نزدیک شدن به خطوط مقدم دشمن، باعث بروز خطر جدی می‌گردد و احتمال پیروز شدن را کاهش می‌دهد [۸۴۲].

در کتاب اقتباس النظام العسکری فی عهد الرسول جآمده است: این تاکتیک پیامبر اکرم جبیانگر آن است که فرماندۀ توانا و دانا باید لشکر خود را از جاهایی که احتمال خطر می‌رود، دور نگه دارد [۸۴۳].

[۸۴۰] السیرة النبویة، ابن هشام، ج ۳، ص ۳۳۸. [۸۴۱] السیرة النبویة، ابی فارس، ص ۳۷۴. [۸۴۲] الرسول القائد، شیت خطاب، ص ۱۸۶-۱۸۷. [۸۴۳] السیرة النبویة ابی فارس، ص ۳۷۴ به نقل از النظم العسکریة، ص ۲۵۸.