نمونه‌ای از تربیت نبوی
قبلاً بیان گردید که پیامبر اکرم جخطاب به یارانش فرمود: هرکس از این گردنه عبور نماید، گناهانش بخشیده می‌‌شوند [۹۶۳].
از این حدیث، جنبه مهمی از برنامه‌های تربیتی پیامبر اکرم جآشکار می‌گردد که می‌بایست در آن به تدبر و اندیشیدن پرداخت پیامبر جیارانش را به بالا رفتن از گردنه مذکور، تشویق نمود و به آنها مژده داد که با این عمل، گناهانشان بخشوده خواهد شد. با دقت و تدبر در این حدیث، مفاد ذیل استنباط می‌گردد [۹۶۴]:
۱- پیامبر اکرم جدر این صدد بود تا هر لحظه، توجه یاران خود را به آخرت معطوف بدارد.
۲- آن حضرت جسعی بر این داشت تا هر حرکت و عمل صحابه با انگیزه توشه‌اندوزی برای آخرت انجام گیرد. حتی در کارهای عادی و آنچه برای اشباع غریزه انجام می‌دادند تا جایی که فرمود: همخوابی با همسرانتان برای شما صدقه محسوب می‌شود. گفتند: ای پیامبر اکرم! ما به غریزه جنسی خود پاسخ می‌دهیم، این صدقه است؟ فرمود: آیا اگر آن را با حرام اشباع می‌نمودید، گناه‌کار نمی‌شدید؟ همین طور وقتی آن را در حلال مصرف نمایید، مستحق پاداش می‌شوید [۹۶۵]. و در جایی می‌فرماید: هر آنچه شما انفاق کنید، صدقه است حتی لقمه‌ای که در دهان همسر خود می‌گذارید [۹۶۶].
این مفاهیم اگر در دل انسان مسلمان جای گیرد، زندگی او رنگ عبودیت می‌گیرد و عبادت خدا در همه جوانب حیات او جلوه می‌کند و این فراگیری همه جا آشکار می‌گردد که می‌توان مهم‌ترین آثار آن را در این دو مورد خلاصه کرد:
الف: اینکه زندگی مسلمان و اعمال روزمره‌اش رنگ خدایی و عبادی بگیرد. و تمامی اعمال خویش را در مقام بنده‌ای عبادتگزار و فروتن انجام دهد. با این انگیزه، انسان در این دنیا به زندگی مطلوب خواهد رسید و از نعمتهای آن بهره‌مند شود. و این چیز در نیکیهای او می‌افزاید و او را به خدا نزدیک‌تر می‌گرداند.
همچنین این عمل، او را به نیکو انجام دادن کارهای دنیوی وادار می‌سازد؛ چرا که او این اعمال را با انگیزه خشنود ساختن خدا و دریافت پاداش اخروی انجام می‌دهد.
ب: این عمل از انسان شخصیتی می‌سازد که فقط یک هدف دارد و تمامی اقدامات او برای تحقق همان هدف وی انجام می‌گیرد. هدف او کسب رضایت خدا است و برای رسیدن به این هدف سعی و تلاش می‌نماید تا به تمامی اعمال خویش، رنگ عبادی بدهد. بنابراین، از آنجا که او رضایت الهی را جستجو می‌نماید، در کارها و تصرفات او تضادی وجود ندارد [۹۶۷].
اصحاب و یاران پیامبر اکرم جاین گونه زیستند و این مفاهیم را در زندگی خود به حقایقی تبدیل کردند بنابراین، خدا نیز سیرۀ آنها را برای نسلهای بعدی الگو و نمونه قرار داد [۹۶۸].[۹۶۳] مرویات غزوة الحدیبیة، ص ۳۱۵. [۹۶۴] صحیح مسلم، کتاب الزکاة، ص ۵۳. [۹۶۵] مسلم، کتاب الزکاة، ص ۵۳. [۹۶۶] البخاری کتاب الوصایا، ص ۲۷۴۲. [۹۶۷] العبادة فی الاسلام، قرضاوی، ص ۶۶. [۹۶۸] مرویات غزوة الحدیبیه، حکمی، ص ۳۱۶.