مقدمه کتابخانه عقیده
بسم الله الرحمن الرحیم
شکر و سپاس خداوند متعال که ما را از پیروان بهترین پیامبران محمد امین ص قرار داد و ما را امر نمود که وی را اسوه‌ی خود قرار داده و راه او را بپیماییم. ما را پیرو دینی نمود که توسط بهترین امت تاریخ و امانتدارترین انسان ها پاک و بی آلایش سفید و روشن به ما رسیده است.
الله متعال، محمد صرا با این پیام جاوید که اسلام نام دارد به‌سوی بشریت فرستاد و برای این مهم و برای یاری اش برای او بهترین یاران را انتخاب نمود تا آنکه وی را در این ماموریت یاری داده و علاوه بر آن نمونه ای شوند برای همه‌ی رهروان تا روز قیامت.
﴿وَإِن يُرِيدُوٓاْ أَن يَخۡدَعُوكَ فَإِنَّ حَسۡبَكَ ٱللَّهُۚ هُوَ ٱلَّذِيٓ أَيَّدَكَ بِنَصۡرِهِۦ وَبِٱلۡمُؤۡمِنِينَ٦٢﴾[الانفال: ۶۲].
«او (الله) است که تو را با یاری خود و با مومنان نیرومند گردانید».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ حَسۡبُكَ ٱللَّهُ وَمَنِ ٱتَّبَعَكَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٦٤﴾[الانفال: ۶۴].
«ای پیامبر! الله تو را کافی است و مومنانی که از تو پیروی نموده‌اند».
یارانی که جان و مال و همه‌ی امکانات خود را برای یاری دین و پیامبرخدا و برای علای کلمه‌ی او صرف نمودند تا آنکه این بهترین یاران به رهبری بهترین پیامبران و با بهترین رسالت زیباترین دوران تاریخ را به نمایش بگذارند.
اهمیت مطالعه سیره پیامبر اسلام ص و یاران وی از اهمیت منهج و روش آنان سرچشمه می‌گیرد. از سوی دیگر مطالعه سیره و زندگی آنان می‌تواند کمکی در جهت ازدیاد ایمان و بالا رفتن همت و کوشش نسل کنونی شود.
اهمیت نسل صحابه و منهج آنان باعث شد در طول قرن ها، امت اسلام و علمای آن تلاشی ویژه برای گردآوری سیرت و فضایل و زندگی آنان کنند. از این رو کتابخانه‌ی امت اسلام پربار است از مولفاتی که در باب صحابه و زندگی و فضایل آنان نوشته شده است.
اما کتابی که هم اکنون در برار خود دارید نوشته‌ی پرباری است از علامه محمد یوسف کاندهلوی «۱۳۳۵ – ۱۳۸۴ هـ» از علما و دعوتگران مشهور سرزمین هند.
کاری که شیخ محمدیوسف انجام داده است اضافه نمودن کتاب جدیدی در زندگینامه‌ی صحابه نیست زیرا کتابخانه‌ی اسلامی مملو است از نوشته‌هایی ارزشمند در این باب، در واقع هدف شیخ در این کتاب نشان دادن روش تربیتی پیامبر ص درباره‌ی صحابه و نشان دادن جنبه های مختلف زندگی اصحاب از دیدگاه تربیتی، رفتاری و همچنین نشان دادن عملکرد آنان در عرصه ها و موقعیت های گوناگون است.
برا این اساس نویسنده کتاب خود را به ۱۹ باب تقسیم بندی نموده است که هر باب به جنبه ای از جوانب سلوک و رفتار صحابه و عملکرد آنان می‌پردازد.
بیشترین منابعی که مولف در این کتاب از آنها استفاده نموده است این کتاب ها هستند: «مجمع الزوائد» هیثمی، «کنز العمال» متقی هندی، «البدایة والنهایة» ابن کثیر، تفسیر ابن کثیر، «الاصابة فی تمییز الصحابة» ابن حجر، «حلیة الأولیاء» ابونعیم، «دلائل النبوة» ابونعیم، «مستدرک» حاکم نیشابوری، «سنن کبری» بیهقی، «دلائل النبوة» بیهقی. البته این کتاب‌ها از کتب متأخرین به حساب می‌آیند که در واقع از کتابهای متقدمین بهره برده‌اند.
به دلیل انتشار این کتاب در جهان اسلام و محبوبیت آن در میان مردم لازم گردید نسبت به احادیث موجود در این کتاب و درجه صحت یا ضعف آن اهتمام ورزیده شود. از آنجا که این نوشته نیز کاری بشری است و بی عیب و نقص نیست احادیث ضعیف و یا حتی موضوع در آن است که برخی از آنان گاه دارای مشکلات عقیدتی هستند. بر این اساس لازم گردید نسبت به تحقیق درجه‌ی صحت و ضعف و همچنین تخریج احادیث این کتاب اقدامی صورت بگیرد.
برای این مهم مناسب دیدیم تحقیق شیخ محمد احمد عیسی را که به زبان عربی و توسط انتشارات «دار الغد الجدید» در کشور مصر (قاهره) به سال ۱۴۲۷ هجری منتشر گردیده است را به زبان فارسی برگردانده و به همراه ترجمه‌ی فارسی آن در کتابخانه‌ی سایت عقیده قرار دهیم.
روش محقق در این تحقیق و تخریج بدین صورت است که غالبا نخست حکم حدیث را از نظر صحت و ضعف نوشته و سپس به تخریج آن می‌پردازد. در صورتی که روایتی ضعیف باشد نیز معمولا به بیان علت آن پرداخته و در برخی موارد نیز در صورت بیان سبب از سوی مولف یا در صورت ارجاع به منابع دیگر به بیان ضعف آن اکتفا می‌کند. در مورد احادیث صحیح نیز اگر حدیثی توسط بخاری و مسلم روایت شده باشد از ذکر درجه آن خودداری کرده است زیرا وجود حدیث در این دو کتاب نشانه‌ی صحت آن است.
مولف در مورد حکم بر احادیث غالبا به تخریجات علامه ناصرالدین آلبانی و در مواردی به دیگر علمای این فن اعتماد نموده است. و در موارد خیلی نادر نیز، در مورد برخی از روایات حکمی را صادر ننموده است.
در ترجمه فارسی این تحقیق بیش از ۹۰ درصد تحقیق و تخریج ایشان ترجمه شده است و در برخی موارد اندک به علت عدم ضرورت بصورت مختصر ترجمه شده است.
نکته‌ی ضروری: نام کتاب های موجود در تحقیق و تخریج احادیث هم در متن اصلی و هم در ترجمه بصورت مختصر آمده است که برای سهولت استفاده نام کامل آنها را اینجا بیان خواهیم کرد:
«الـمجمع» یا «مجمع» = «مجمع الزوائد» هیثمی
«الکنز» یا «کنز» = «کنزالعمـال» متقی هندی
«البدایة» = «البدایة والنهایة» ابن کثیر
«اصابة» یا «الإصابة» = «الاصابة في تـمییز الصحابة» ابن حجر
«حلیة» یا «الحلیة» = «حلیة الأولیاء» آبونعیم الأصبهانی
«دلائل» یا «الدلائل» = «دلائل النبوة» ابونعیم یا بیهقی که نام مولف در کنار آن ذکر شده است.
از الله سبحانه و تعالی می‌خواهیم کار انجام شده را سودمند قرار داده و این کتاب مورد قبول الله متعال قرار گیرد.
کتابخانه سایت عقیده