مسلمانان پیشگام
طبیعی بود که پیامبر جابتدا خانواده و دوستان نزدیکش را به اسلام دعوت نماید. لذا آن حضرت ابتدا نزدیکان و دوستانش و کسانی را به اسلام فرا خواند که از ناحیه آن‌ها برای اسلام، امید خیر داشت یا کسانی را به اسلام دعوت داد که آن حضرت جرا می‌شناختند و او نیز آن‌ها را می‌شناخت و با آن‌ها به خاطر خدا رابطۀ دوستی داشت و درمقابل، آنان هم، وی را انسانی خیراندیش و راستگو و مصلح می‌دانستند. عده‌ای از کسانی که در صداقت و خیرخواهی رسول خدا جتردیدی نداشتند، دعوت آن حضرت را اجابت کردند؛ آنان، در تاریخ اسلام، با نام سابقین اولین شناخته می‌شوند که پیشاپیش آن‌ها همسر پیامبر جمادرمؤمنان خدیجه دختر خویلد و غلامش زید بن حارثه بن شرحبیل کلبی بودند. زید، اسیر زرخریدی بود که خدیجه، او را خرید و سپس او را به رسول خدا جبخشید. پدر و عموی زید به مکه آمدند تا او را با خود ببرند. اما زید همراهی با رسول خدا جراترجیح داد و از آن به بعد برحسب رسوم عرب‌ها، رسول خدا، او را فرزندخوانده‌اش گردانید. به همین خاطر به زیدبن محمد معروف شد تا اینکه اسلام، پدرخواندگی و فرزند خواندگی را باطل اعلام نمود.
از دیگر مسلمانان پیشگام، پسرعموی پیامبر، علی بن ابی طالب است که نوجوان و تحت کفالت شخص رسول اکرم جبود. همچنین دوست صمیمی آن حضرت جابوبکر صدیقسدرنخستین روزدعوت، ایمان‌آورد. به هرحال این گروه چهار نفره در اولین روزهای دعوت سری، به‌آن حضرت جایمان آوردند. [۱۱۵]
ابوبکرسبلافاصله پس از آنکه مسلمان شد، فعالیت دعوتی خود را آغاز کرد. او، مردی بامحبت و نرم خوی و شخصیتی شناخته شده بود. اخلاق پسندیده‌ای داشت و مردانی از قومش نزد او می‌آمدند و با او به خاطر دانش و مردمداری و تجارتش، رفت و آمد داشتند.
ابوبکر، دعوت را از افراد قابل اطمینان و کسانی شروع کرد که با او نشست و برخاست داشتند. بدین ترتیب عده‌ای با دعوت ابوبکرسمسلمان شدند، از جمله: عثمان بن عفان اموی، زبیر بن عوام اسدی، عبدالرحمن بن عوف، سعد بن ابی وقاص زهری و طلحه بن عبیدالله تیمی. این‌ها که پیش از همه ایمان آوردند، به نام مسلمانان پیشگام و سابقین اولین، شناخته می‌شوند. همچنین از نخستین مسلمانان، بلال بن رباح حبشی است و سپس امین این امت یعنی ابو عبیده بن جراح از بنی حارث بن فهر و نیز ابوسلمه بن عبدالاسد و ارقم بن ابی الارقم که هر دو از بنی مخزومند و همچنین عثمان بن مظعون و دو برادرش قدامه و عبدالله و نیز عبیده بن حارث بن مطلب بن عبدمناف وسعید بن زید عدوی و همسرش فاطمه دختر خطاب عدوی خواهر عمرسو خباب بن ارت و عبدالله بن مسعود هذلی و عده‌ای دیگر به اسلام مشرف شدند. این‌ها سابقین اولین هستند که بیشتر آن‌ها از قریش بودند.
ابن هشام، تا بیش از چهل تن بر شمرده است. [۱۱۶]
ابن اسحاق می‌گوید: از آن پس، مردم، گروه گروه اعم از زن و مرد، مسلمان می‌شدند تا اینکه آوازه اسلام در مکه علنی شد و همه، درباره اسلام سخن می‌گفتند. [۱۱٧]
این‌ها مخفیانه مسلمان شدند و پیامبر جآن‌ها را به صورت پنهانی ارشاد و راهنمایی می‌کرد. زیرا دعوت دراین مقطع، سری و فردی بود و وحی پس از نزول آیات سورۀ مدثر، پیاپی می‌آمد. آیات و سوره‌هایی که در این مدت نازل می‌شد، آیاتی کوتاه و با تعبیرات زیبا و به گونه‌ای بود که با فضای حساس و آن جو ذلت بار، متناسب بود تا از طریق تزکیه نفسها و زشت جلوه دادن بتان و عبادت کنندگان آن‌ها،کارآمد گردد. در این آیات، بهشت و دوزخ چنان به تصویرکشیده می‌شد که گویا همان لحظه چشم انسان، آن‌ها را مشاهده می‌نمود و در حقیقت مؤمنان را به فضایی غیر از فضایی که جامعۀ آن روز در آن می‌زیست، هدایت می‌کرد.
[۱۱۵] رحمه للعالمین (۱/۵۰) [۱۱۶] ابن هشام (۱/۲۴۵- ۲۶۲) [۱۱٧] ابن هشام (۱/۲۶۲).