تفکر از دیدگاه شریعت
ابن قیم (/) نظر ارزشمندی ارایه کرده است: اصل خیر و شر از تفکر ناشی میشود، فکر خواستگاه اراده، عشق، کینه و طلب است. بهترین و سودمندترین تفکر در موارد زیر است:
اندیشه در آن چه مصلحت معاد است و راه‌های گردآوری آن، در دفع آن چه موجب تباهی معاد است و در شیوههای پرهیز از آن. این چهار اندیشه که گرانقدر و مهمند، تفکر در چهار مورد زیر را به دنبال دارد: تفکر در مصلحتها دنیوی، راه‌های به دست آوردن آن، و تفکر در مفاسد دنیا و شیوههای پرهیز ازآن.
اندیشهی خردمندان گرد این هشت گونه تفکر گشته است. ابن قیم معتقد است: مهمترین تفکر در نوع اول اندیشه در نعمت‌های خدا، امر و نهی او، راه‌های شناخت خدا و نام‌ها و صفاتش از لابهلای قرآن و سنت پیامبر است. [۲٧۰]
پس اندیشه در درجهی نخست باید با دانش همراه باشد. به گفتهی ابن قیم تفکری که بر پایهی دانش است، محبت و شناخت را برای صاحبش به ارمغان می‌آورد. وقتی به سرای جاوید و ارزش و جاودانگی آن، و به دنیا و ناچیزی و بی‌وفایی آن فکر کند، این امر گرایش و علاقه به آخرت و کناره گیری و دل نبستن به دنیا را در او ایجاد میکند، و هرگاه به کوتاهی عمر گرانمایه و کمبود وقت تفکر کند، تلاش پیگیر و جدیت در استفادهی بهینه و غنیمت شماری وقت را در او به وجود می‌آورد.
[۲٧۰] ن. ک. الفوائد (۱/۱٩۸) ازابن قیم.