کردارهای قلب - ترجمه اعمال القلوب

مراتب و انواع ورع

گروهی از علما سه مرتبه را برای ورع معرفی کرده‏اند:

۱- واجب، که عبارت است ازپرهیز از محرمات که بر همه‏ی مردم واجب است.

۲- ورع اختیاری، یعنی پرهیز از شبهه‏ها که شمار اندکی از مردم به آن پایبندند.

۳- دوری از بسیاری از مباحات و بسنده کردن به کمترین ضرورت‌ها، این درجه‏ی پیامبران، صدیقین، شهدا و صالحین است.

این گونه ورع یعنی از پرهیز از آن چه خدا را و یاد آخرت را از انسان دور کند، جایز است امامشروط به اینکه عملش موافق و همگام با سنت باشد، مثلاً پرهیز از ازدواج و غذا خوردن و این قبیل امور نباشد.

درجه‏ی نهایی ورع که بالاترین حد آن است پرهیز از تمام آن چه برای خدا نیست، می‏باشد، در نتیجه اگر انسان از هر کار مباح نیت نیکویی داشته باشد، مثلاً به قصد تقویت برای عبادت، غذا بخورد، به قصد بیدار ماندن برای عبادت شبانه بخوابد، به نیت تأمین هزینه‏ی همسر و دارای فرزند شدن و عفت نفس و افزایش تعداد انسان‌های ایماندار، ازدواج کند... با نیت درست همه‏ی کارهای مباح- مانند آن چه ذکر شد- برای انسان تبدیل به طاعت و عبادت می‏شود. در این حال پناه بردن به ورع روا نیست، بلکه ورع و پرهیز باید از چیزی باشد که منجر به حرام شود، یا دل را ازیاد خدا و سرای آخرت باز دارد.