کردارهای قلب - ترجمه اعمال القلوب

امر به تفکر

خداوند خود بندگانش را به تفکر در آفریدگانش سفارش کرده و متفکران را ستوده است: ﴿وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلۡقِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ﴾[آل عمران: ۱٩۱] «در آفرینش آسمان‌ها و زمین می‌اندیشند». و آن‌ها را تشویق کرده: ﴿أَوَ لَمۡ يَتَفَكَّرُواْ فِيٓ أَنفُسِهِم﴾[الروم: ۸] «آیا به خود نیندیشیده‏اند؟» چرا تفکر در آسمان‌ها و زمین سفارش شده است؟ شیخ عبدالرحمن سعدی در پاسخ به این سؤال گفته است: «تا این چنین مقصود از آن را دریابند و این نشان می‏دهد که تفکر عبادت و از ویژگی‌های اولیای خداوند است، وقتی به آن فکر می‏کنند می‏دانند که خدا این‌ها را بیهوده نیافریده است، لذا می‌گویند: ﴿رَبَّنَا مَا خَلَقۡتَ هَٰذَا بَٰطِلٗا سُبۡحَٰنَكَ﴾[آل عمران: ۱٩۱]. «پروردگارا! این جهان، را بیهوده نیافریده‏ای، تو منزهی» یعنی تو را از هر چه شایسته‏ات نیست پاک می‏دانیم.