تفکر و ایمان استوار
تفکر در نشانههای خداوند در جهان هستی در آفاق و انفس یکی از وسیله‌هایی است که ایمان انسان را ریشهدارتر و بیشتر میکند. ﴿أَوَ لَمۡ يَتَفَكَّرُواْ فِيٓ أَنفُسِهِم﴾[الروم: ۸] «آیا به خود نیندیشیدهاند؟» زمینههای تفکر برای انسان مسلمان بسیار زیاد و مهم است، و تفکر سرمایهی گرانقدری است که خود موجب فراهم شدن اندوختهی بسیار ارزشمندی می‌شود. بهرهی ویژهی آن دانش است. دانش وقتی در دل حصول یابد حالت دل دگرگون می‌شود، و به دنبال آن اعمال و کردارهای اعضای دیگر تغییر می‌یابد.
بنابراین علم پیرو فکر و اندیشه است. و فکر سرآغاز و بنیاد تولید علم است، علم نیز حالتی از خشیت و احساس کوتاهی در ادای حق خدا، در دل ایجاد میکند که منجر به افزایش در اعمال می‌شود و در نیتجه انسان صلاح می‌یابد و جایگاهش بالا می‌رود و وضعیت و مقام معنویاش بهتر می‌شود و تمام این مراحل نتیجهی تفکر است.
از تفکر در نعمت‌های الهی دوستی خدا ناشی می‌شود، زیرا نفس انسان برمحبت کسی سرشته شده که در حقش نیکی بسیار کرده است. به علاوه تفکر ابزاری است برای درک و فهم شریعت و تفقه در دین. در حدیث آمده است:«مَن یُرد الله به خیراً یُفقههُ فی الدِّین»:«خداوند در حق هرکس احسان کند او را در دین آگاه می‌سازد». [۲٧۴]
[۲٧۴] صحیح است: بخاری (٧۱) بخش العلم، باب من یرد الله به خیراً یفقهه فی الدین، و مسلم (۱۰۳٧) بخش الزکاة باب النهی عن المسألة، روایت کردهاند.