شیوهی محاسبه
در محاسبه باید نفس را توبیخ کرد، چون نفس که بسیار به بدی امر میکند به سختگیری و توبیخ نیاز دارد. خداوند سفارش فرموده که آن را پاکیزه و ارزیابی کنیم. نفس جز با زنجیرهای زور به عبادت روی نمیآورد، و از شهوت‌ها دست بر نمیدارد و جز با این دوراندیشی و اراده از لذت‌ها منصرف نمیشود. اگر نفس را به حال خو رها کنید سرکشی میکند، رام نمیشود، اما اگر پیوسته توبیخ، سرزنش و نکوهشش کنید، نفس لوامه رشد میکند وامید است پیشرفت کند و به نفس مطمئنه بدل گردد.
انسان باید نفس را به کاستی‌ها، پستی، خساست و گرایش به حرام و ترک واجبات و تفریط در حق خدا متذکر شود.