صحابه و فقه
در کتاب ارزشمند اصحاب صحاح ستّه درباره صحابه بزرگوار و فقه چنین آمده است:
«از آنان که از صحابه کرامش اخذ فقه شده، ابوسعید خدری، ابوهریره دوسی، جابر بن عبدالله انصاری و رافع بن خدیج، سلمه بن الاکوع، ابوواقد لیثی و عبدالله بن یحیی را می‌توان نام برد.
از آن عده از صحابه که فقه از آنها نقل شده در طبقات الفقهاء شیرازی بدین قرار است: عبدالله بن مغفل مزنی، ابونجید عمران بن حصیل اسلمی خزاعی، ابوحمزه انس بن مالک و عده کثیری دیگر از صحابه مانند طلحه بن عبیدالله، زبیر بن عوام، سعد بن ابی‌‌وقاص، سعید بن زید بن عمر، ابن نفیل، عبدالرحمن بن عوف، ابوعبیده ابن جراح، حذیفه بن یمان، امام حسن، امام حسین، معاویه بن ابی‌سفیان، عمرو بن عاص، خالد بن ولید، مسعود بن مخرمه، ضحاک بن قیس، عمار بن یاسر، ابوذر غفاری، ابونصر غفاری، سلمان فارسی، عباده بن صامت، شداد بن اوس، فضاله بن عبیدالله انصاری، ابومسعود بدری، ابوایوب انصاری، ابوقتاده انصاری، ابوطلحه انصاری، ابواسید ابن مالک بن ربیعه انصاری، نعمان بن بشیر، برّا بن عازب بن ابی‌اوفی الاسلمی، واثله بن اسقع اللیثی، ابوامامه باهلی، عقبه بن عامر الجهنی، سمره به جندب الفزازی، عبدالرحمن بن ابزی و غیرهمش.
از زنان: فاطمه -سلام‌الله علیها- دختر رسول خداص، عایشه، حفصه بنت عمر، ام‌سلمه، ام حبیب اسماء بنت ابی‌بکر، ام‌الفضل بنت الحارث و ام‌هانی بنت ابی‌طالب رضی‌الله عنهنّ بوده‌اند. به غیر از اینها عده دیگر از زنان و مردان نیز فقیه بوده‌اند و از آنها اخذ فقه شده است و عصر صحابه کرام ما بین نود تا صد هجری انقراض یافت.
واقدی گوید: آخرین صحابی در کوفه، عبدالله بن اوفا بود که در سال ۸۶ هجری زندگی را بدرود گفت، و در مدینه سهل بن سعد ساعدی بود که در سال ۹۱ هجری در صد سالگی چشم از زندگی فروبست، و در بصره، انس بن مالک بود که در سال ۹۱ یا ۹۳ به جمع صحابه سلف پیوست، و در شام عبدالله بن یسر بود که در سال ۸۴ به دار آخرت رحلت نمود، و ابوطفیل آخرین صحابه بود که پیغمبرصرا دیده و بعد از تمام صحابه و عصر آنها، بعد از صد هجری به عنوان خاتمه اصحاب نبی زندگی را بدرود گفت ...» [۱۸].
[۱۸] اصحاب صحاح ستّه، ۱۳-۱۴.