انواع منتسبین به یکی از مکتب‌های فقهی
جماعتی که خود را به مذهب شافعی یا ابوحنیفه یا مالک یا احمد منسوب می‌کنند، چند صنفند:
اول- عوام، که تقلید ایشان از شافعی یا ابوحنیفه متفرّع از تقلید میّت است.
دوم- جماعتی که به مرتبۀ اجتهاد رسیده باشند. و مجتهد نمی‌تواند از مجتهد دیگری تقلید کند و نسبت ایشان به شافعی یا ابوحنیفه به علت استعمال ادلّه و ترتیب بعضی بر بعضی در اجتهاد، بر طریق آن دو امام است.
سوم- جماعتی که متوسط باشند و به مرتبه اجتهاد نرسیده‌اند ولی بر اصول امام واقفند و این جماعت، مقلّدان آن امامند. و مردمانی هم که از ایشان تقلید می‌کنند، مقلّد آن امامند.
ابوالفتح هروی از شاگردان امام الحرمین، گفته است: مذهب عامه اصحاب در اصول، آن است که عامی را هیچ مذهبی نیست، و اگر مجتهدی بیابد از او تقلید کند، و اگر نیابد و از شخص متبحرّی آگاه شد در مذهب، از او تقلید نماید.
امام نووی/در کتاب «روضه» از خطیب بغدادی، نقل می‌کند که: «سزاوار است که امام یا سلطان، از احوال مفتیان جویا شود و هرکس را که صلاحیت داشته باشد، به فتوا نصب کند و اگر صلاحیت نداشته باشد او را از این امر باز دارد» [۶۲۱].
[۶۲۱] منبع مذکور، ۱۱۲.