پژوهشی دربارة امامان اهل سنت امام ابوحنیفه، امام مالک، امام شافعی، امام احمد

تعصبات و مشاجرات مذهبی

اسلام که دین وحدت عقیده و مرام یکتاپرستی است در کش و قوس‌های اختلاف‌انگیز پیروان ناآگاه و احیاناً متعصب و کینه‌توز مذاهب، ضربه‌های کاری و جبران‌ناپذیر خورده است و چه بسا که این اختلاف، علما را نیز فراگرفته است.

بحث در ترجیح یکی از دو مذهب حنفی و شافعی بر یکدیگر و یا سایر مذاهب، و اختلاف و مشاجره علمای آنها، در تمام قرن پنجم و ششم دایر بود، و تقریباً می‌توان گفت کم‌تر شهری بود که از این مشاجرات مذهبی خالی باشد. غالباً مجالسی در خدمت وزراء و امراء و سلاطین برای بحث در مسایل مذهبی منعقد می‌شد و علما و ائمه فرق مختلف و رجال و معاریف، در آن حضور می‌یافتند و این بحث و مشاجرات ائمه فرق، طبعاً مایه تحریک عوام ‌الناس و برافروختن دایره تعصب در آنان می‌شد و کار مشاجره و مناقشه را به مجادله و تخریب محلات و سوختن کتابخانه‌ها و کتب و نظایر این سفاهت‌ها می‌کشانید [۸۳].

[۸۳] تاریخ ادبیات در ایران، جلد دوم، ۱۴۷.