پژوهشی دربارة امامان اهل سنت امام ابوحنیفه، امام مالک، امام شافعی، امام احمد

فهرست کتاب

سخن شافعی در خشم

سخن شافعی در خشم

در لطائف الحکمه آمده است که مردم، در خشم چهار قسمند: «یکی، زود در خشم شود و زود بیرون آید، و دوم، زود در خشم شود و دیر بیرون آید، سوم، دیر در خشم شود و دیر بیرون رود، چهارم دیر در خشم رود و زود بیرون آید. و قسم اول بهترین اقسام است که در خبر است که «الـمؤمن سریع الغضب سریع الرضا» [۵۳۰]شافعیس گوید: «من استضغب فلم یغضب فهو حمارٌ و من استرضی فلم یرض فهو شیطان [۵۳۱]» [۵۳۲].

تذکر: درباره فهم معنی خبر و سخن امام شافعی، دقتی لازم است؛ زیرا خداوند متعال در آیات متعددی ما را به صبر و تحمل دستور می‌دهد و عقل و تجربه نیز بر آن صحّه می‌گذارد و هدف انبیا و صلحا و مربیان، این است که به انسان تکاپو و تحمل و بردباری بیاموزند و جامعه را به استقامت و پایدار وادار کنند ولی مؤمن باید جهت‌گیری کند و در برابر آنچه که او را هدف باز می‌دارد و لذت معنویت و حیات معقول را از او می‌گیرد، واکنش انفعالی نشان دهد و به محض رفع مانع، شادی و رضایت را در خود احساس کند و این جهت‌گیری به موقع در زمانی که ارزش‌ها به خطر می‌افتند و ضد ارزش‌ها به میدان می‌آیند، ارزش ویژه‌ای است که ایمان و زندگی شرافتمندانه او را تضمین می‌کند.

[۵۳۰] مؤمن زود خشمگین می‌شود و زود آرام می‌گردد (خشنود می‌شود). عین روایت متن در احیاء علوم ‌الدین، ۲-۱۸۵ نیز مذکور است. [۵۳۱] هر کس را خشمگین کردند و خشمگین نشد درازگوش است (نادان) و هر کس را خشنود کردند خشنود نشد شیطان است. [۵۳۲] لطائف الحکمة، ۱۹۶، در احیاء علوم ‌الدین، ۲-۱۸۵ نیز از قول شافعی آمده است.