استادان ابوحنیفه
روزی ابوحنیفه به دیدار منصور خلیفه عباسی رفت. عیسی بن موسی در حضور او بود. عیسی درباره ابوحنیفه به منصور میگوید: این، دانشمند جهان امروز است. آنگاه منصور خطاب به ابوحنیفه میگوید: یا نعمان علم را از که آموختی؟ ابوحنیفه در جواب میگوید: از اصحاب عمر، و آنها هم از عمر، و از اصحاب علی، و آنها هم از علی، و از یاران عبدالله بن عباس و آنها نیز از عبدالله که در زمان خودش کسی از او عالمتر نبود. منصور با اشاره به جواب ابوحنیفه در جواب منصور گفته است: علم را از ابراهیم [۴۶]فراگرفتهام که او نیز آن را از عمر بن خطاب، علی بن ابیطالب، عبدالله بن مسعود و عبدالله بن عباس آموخته است و منصور گفته است، آفرین بر تو درست میگویی، درود خدا بر استادان پاک و مبارک تو باد.
مشهورترین استادان ابوحنیفه، حماد بن ابیسلیمان اشعری، فقیه کوفی متولی در سال ۱۲۰ هجری میباشد. که ابوحنیفه دربارهاش چنین میگوید: در معدن علم و فقه قرار گرفتم با اهل آن همنشینی کردم و فقیهی از فقهای آن را برگزیدم». وی مدت ۱۸ سال نزد «حماد» به تحصیل فقه و حدیث اشتغال داشت و از محضر ابراهیم نخعی و شعبی هم برای فراگیری فقه استفاده نمود، تا اینکه بعد از چهل سالگی مستقلاً توانایی تدریس در مسجد کوفه را پیدا کرد.
در کتاب «تهذیب الاسماء واللغات» نَوَوی، به اسامی افرادی برخورد میکنیم که ابوحنیفه از آنها کسب فیض نموده، و یا آنها را بهرهمند ساخته است، که یکی از آنها «امام عاصم» یکی از قراء هفتگانه میباشد که قرائت قرآن را به ابوحنیفه یاد داده است...
ابوحنیفه چون عصر صحابه را درک کرده است جزء تابعین به شمار میرود، وی از چند نفر از صحابه که میتوان آنها را استادان وی نامید نقل حدیث کرده است از جمله: انس بن مالک، عبدالله بن انس الجهنی، عبدالله بن الحارث بن جزء زبیدی، جابر بن عبدالله، عبدالله بن ابیاوفا، واثله بن الاسقع، معقل بن یسار، ابوطفیل، عامر بن وائله، عایشه بنت عجرد، سهل بن سعد، ثابت بن خلاد بن سوید، ثابت بن یزید بن سعید، عبدالله بن بصره، محمود بن الربیع، و عبدالله بن جعفر ابوامامه [۴۷].
[۴۶] مقصود ابراهیم نخعی است. [۴۷] چهارم امام اهل سنت و جماعت، ۱۶-۱۷-۱۸.