توجه: آیا مصحفهای عثمانی تمام حروف سبعه را متضمن است یا نه
اختلاف کردهاند که آیا مصحفهای عثمانی تمام حروف سبعه را متضمن است یا نه؟ جماعتهایی از فقها، و قرّاء و متکلمین معتقد شدهاند که مشتمل است، و بر این مبنا گفتهاند که: بر امت جایز نیست که چیزی از آن را اهمال و در نقل آن کوتاهی نماید، به علاوه صحابه شاجماع کردهاند که مصاحف عثمانی از صحفی که ابوبکر صدیق نوشته بود گرفته شده و اجماع دارند که غیر آن ترک شده است.
و گروههایی از علمای سلف و خلف و پیشوایان مسلمین قائلاند که: مصاحف عثمانی تنها بر آن مقدار از حروف هفتگانه که امکان داشته رسم کنند، مشتمل است، و نیز آخرین مقابلهای که بین جبرئیل و پیغمبر اکرم صواقع شد جامع است و هیچ حرفی از آن کم نشده. ابن الجزری گفته: این سخنی است که درستیاش ظاهر است.
و از قول اول جواب میدهند به آنچه از ابن جریر آمده که: خواندن قرآن مطابق حروف هفتگانه بر امت واجب نبوده بلکه جایز بوده و در آن رخصت داشتهاند، و چون صحابه اختلاف و تفرق امت را در صورت عدم اجتماع آنها بر یک حرف دیدند، آن اجتماع معروف را انجام دادند و آنها از گمراهی معصوم اند، و این کار ترک واجب یا ارتکاب حرامی نبوده، و شکی نیست که قرآن پس از آخرین مقابله و تغییر نهایی استنساخ شد، پس صحابه آنچه قرآن بوده با تحقیق و اطمینان از آن نوشتند و غیر آن را ترک کردند.
و ابن اشته در المصاحف و ابن ابیشیبه در فضائلش از طریق ابن سیرین از عبیدهالسلمانی روایت کردهاند که گفت: قرائتی که بر پیغمبر اکرم صدر سال آخر عمر آن حضرت، عرضه شد، همان قرائتی است که امروزه مردم آن را میخوانند.
و ابن اشته از ابن سیرین آورده است که: جبرئیل هر سال یک بار در ماه رمضان قرآن را با پیغمبر اکرم صمقابله میکرد، و چون سال آخری که پیغمبر در آن درگذشت، فرا رسید، جبرئیل دو بار قرآن را با آن حضرت مقابله نمود، و چنین می دانند که این قراءت ما برمبنای همان آخرین مقابله باشد.
و بغوی در شرح السنه گفته است: میگویند زیدبن ثابت مقابله اخیر را شاهد و ناظر بوده است که در آن آنچه نسخ شده و آنچه باقی مانده بیان گردیده، و آن را برای رسول اکرم صنوشته و بر آن حضرت خوانده، و به مردم آن را میآموخت تا وفات یافت، لذا ابوبکر صدیق و عمر فاروق در جمع او اعتماد کردند و عثمان ذیالنورین نوشتن مصاحف را به عهدهی او گذاشت.