الإتقان فی علوم القرآن - فارسی- جلد اول

فهرست کتاب

ضمیر شأن و قصه

ضمیر شأن و قصه

که ضمیر مجهول نیز نامیده می‌شود، در مغنی آمده: از پنج جهت برخلاف قیاس و قاعده است:

اول: لزوم بازگشت به مابعدش، که جایز نیست جمله‌ی تفسیرکننده آن پیش از آن واقع شود نه خود جمله و نه قسمتی از آن.

دوم: اینکه تفسیرکننده آن جز جمله نمی‌آید.

سوم: تابعی برای آن نیست، پس نه تأکید می‌شود و نه بر آن عطف می‌گردد، و نه بدل از آن می‌آید.

چهارم: اینکه جز ابتدا یا ناسخ آن در این ضمیر عمل نمی‌کند.

پنجم: اینکه ملازم افراد است.

و از مثال‌های آن است: ﴿قُلۡ هُوَ ٱللَّهُ أَحَدٌ[الإخلاص: ۱]. ﴿فَإِذَا هِيَ شَٰخِصَةٌ أَبۡصَٰرُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ[الأنبیاء: ۹۷]. ﴿فَإِنَّهَا لَا تَعۡمَى ٱلۡأَبۡصَٰرُ[الحج: ۴۶].

و فایده‌اش دلالت بر تعظیم و تفخیم مخبر عنه می‌باشد، به این نحو که اول به صورت مبهم می‌آید و سپس تفسیر می‌گردد.