سبحان
مصدری است به معنی تسبیح که ملازم نصب و اضافه به مفرد ظاهر است، مانند: ﴿وَسُبۡحَٰنَ ٱللَّهِ﴾[یوسف: ۱۰۸]. ﴿سُبۡحَٰنَ ٱلَّذِيٓ أَسۡرَىٰ﴾[الإسراء: ۱]. یا به ضمیر اضافه میشود مانند: ﴿سُبۡحَٰنَهُۥٓ أَن يَكُونَ لَهُۥ وَلَدٞۘ﴾[النساء: ۱۷۱]. ﴿سُبۡحَٰنَكَ لَا عِلۡمَ لَنَآ﴾[البقرة: ۳۲]. و سبحان از مصادری است که فعلی برایش نیست.
و در عجائب کرمانی آمده: عجیب است که مفضل گفته: سبحان مصدر (سبح) به معنی بلند کردن صدا به دعا و ذکر میباشد، و این بیت را شاهد آورده:
قبّح الإله وجوهَ تغلب کلما
سبح الحجیج وکبروا إهلالا
یعنی: خداوند روی قبیلهی تغلب را زشت (سیاه) کند هرگاه که حاجیان تسبیح و تکبیر و تهلیل گویند.
ابن ابی حاتم از ابن عباس آورده که درباره﴿وَسُبۡحَٰنَ ٱللَّهِ﴾گفت: تنزیه کردن خداوند خودش را از بدی میباشد.