دون
ظرف نقیض (فوق) میآید، پس بنابر مشهور صرف نمیشود.
و گفتهاند: منصرف میشود، و به هر دو وجه خوانده شده: ﴿وَمِنَّا دُونَ ذَٰلِكَ﴾[الجن: ۱۱]. ـ به رفع و نصب.
و به صورت اسم به معنی (غیر) نیز وارد میشود، مانند: ﴿أَمِ ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِهِۦٓ ءَالِهَةٗۖ﴾[الأنبیاء: ۲۴]. یعنی: غیر او خدایانی برگرفتند.
و زمخشری گفته: معنایش این است: پایینترین جای از شیء.
و در تفاوت در حال به کار میرود، مانند: زید دون عمرو = زید پایینتر از عمرو است، یعنی در شرف و علم.
و توسعه داده شده که در تجاوز حدی به حد دیگر نیز به کار میرود، مانند: ﴿لَا تَتَّخِذُواْ ٱلۡكَٰفِرِينَ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَۚ﴾[النساء: ۱۴۴]. یعنی تجاوز نکنید ولایت مؤمنین را به ولایت کافرین.