دنبالهای از بحث
یک قسم دیگر هم به آن دو قسم گذشته ملحق میشود که در بعضی انواع آن اختلاف است و آن احکام نون ساکن و تنوین است، برای این دو (تنوین و نون ساکن) چهار حکم میباشد: اظهار، ادغام، اقلاب، و اخفاء.
اظهار: بنا به گفته تمام قراء در شش حرف است و آنها حروف حلق هستند: همزه، هاء، عین، حاء، غین، و خاء، مانند: ﴿يَنْأَوْنَ﴾، ﴿مَنْ آمَنَ﴾، ﴿فَانْهَارَ﴾، ﴿مِنْ هَادٍ﴾، ﴿جُرُفٍ هَارٍ﴾، ﴿أَنْعَمْتَ﴾، ﴿مِنْ عَمَلِ﴾، ﴿عَذَابٌ عَظِيمٌ﴾، ﴿وَانْحَرْ﴾، ﴿مِنْ حَكِيمٍ حَمِيدٍ﴾، ﴿فَسَيُنْغِضُونَ﴾، ﴿مِنْ غِلٍّ﴾، ﴿إِلَهٍ غَيْرُهُ﴾، ﴿وَالْمُنْخَنِقَةُ﴾، ﴿مِنْ خَيْر﴾، ﴿قَوْمٌ خَصِمُونَ﴾و بعضی از قرّاء نزد خاء و غین إخفاء میکنند.
ادغام: در شش حرف است، دو حرف بدون غنه ـ که لام و راء میباشد ـ مانند: ﴿فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا﴾، ﴿هُدىً لِلْمُتَّقِينَ﴾، ﴿مِنْ رَبِّهِمْ﴾، ﴿ثَمَرَةٍ رِزْقاً﴾. و چهار حرف با غنّه که عبارتند از: نون، میم، یاء، و واو، مانند: ﴿عَنْ نَفْسٍ﴾، ﴿حِطَّةٌ نَغْفِرْ﴾، ﴿مِنْ مَالٍ﴾﴿مَثَلاً مَا﴾، ﴿مِنْ وَالٍ﴾، ﴿وَرَعْدٌ وَبَرْقٌ﴾، ﴿مَنْ يَقُولُ﴾، ﴿وَبَرْقٌ يَجْعَلُونَ﴾.
و اقلاب: در یک حرف است و آن باء میباشد، مانند: ﴿أَنْبِئْهُمْ﴾، ﴿مِنْ بَعْدِهِمْ﴾﴿صُمٌّ بُكْمٌ﴾که نون و یا تنوینی که کنار باء قرار گرفته قلب به میم میکنیم و با غنه اخفاء میشود.
و اخفاء: در کنار باقی حروف است که پانزده حرف میشود: تاء، ثاء، جیم، دال، ذال، زای، سین، شین، صاد، ضاد، طاء، ظاء، فاء، قاف، و کاف، مانند: ﴿كُنْتُمْ﴾، ﴿مَنْ تَابَ﴾، ﴿جَنَّاتٍ تَجْرِي﴾، ﴿الْأُنْثَى﴾، ﴿مِن ثَمَرِهِ﴾، ﴿قَوْلاً ثَقِيلاً﴾، ﴿أَنْجَيْتَنَا﴾، ﴿إِنْ جَعَلَ﴾، ﴿خَلْقاً جَدِيداً﴾، ﴿أَنْدَاداً﴾، ﴿أَنْ دَعَوْا﴾، ﴿وَكَأْساً دِهَاقاً﴾، ﴿أَأَنْذَرْتَهُمْ﴾، ﴿مِنْ ذَهَبٍ﴾، ﴿وَكِيلاً ذُرِّيَّةٌ﴾، ﴿تَنْزِيلٌ مِنَ﴾، ﴿مِنْ زَوَالٍ﴾، ﴿صَعِيداً زَلَقاً﴾، ﴿الْإِنْسَانُ﴾، ﴿مِنْ سُوءٍ﴾، ﴿وَرَجُلاً سَلَماً﴾، ﴿أَنْشَرَهُ﴾، ﴿إِنْ شَاءَ﴾، ﴿غَفُورٌ شَكُورٌ﴾، ﴿وَالأَنْصَارِ﴾، ﴿أَنْ صَدُّوكُمْ﴾، ﴿وجمالات صفر﴾، ﴿مَنْضُودٍ﴾، ﴿مَنْ ضَلَّ﴾، ﴿وَكُلّاً ضَرَبْنَا﴾، ﴿الْمُقَنْطَرَةِ﴾، ﴿مِنْ طِينٍ﴾، ﴿صَعِيداً طَيِّباً﴾، ﴿يُنْظَرُونَ﴾، ﴿مِنْ ظَهِيرٍ﴾،﴿ظِلاًّ ظَلِيلاً﴾، ﴿فَانْفَلَقَ﴾، ﴿مِنْ فَضْلِهِ﴾، ﴿خَالِداً فِيهَا﴾، ﴿انْقَلَبُوا﴾، ﴿مِنْ قَرَارٍ﴾، ﴿سَمِيعٌ قَرِيبٌ﴾، ﴿الْمُنْكَرِ﴾، ﴿مِنْ كِتَابٍ﴾، ﴿كِتَابٌ كَرِيمٌ﴾. و اخفاء حالتی است بین ادغام و اظهار که ناگزیر غنه هم با آن باید باشد.