قاعده
جمع مؤنث سالم که برای انسان باشد، غالباً ضمیر جز به صیغه جمع بر آن برنمی‌گردد، چه برای قله باشد و چه برای کثرت، مانند: ﴿وَٱلۡوَٰلِدَٰتُ يُرۡضِعۡنَ﴾[البقرة: ۲۳۳]. ﴿وَٱلۡمُطَلَّقَٰتُ يَتَرَبَّصۡنَ﴾[البقرة: ۲۲۸]. و مفرد نیز در فرموده خدای تعالی: ﴿أَزۡوَٰجٞ مُّطَهَّرَةٞۖ﴾[البقرة: ۲۵]. آمده است.
و اما در غیر عاقل غالباً در جمع کثرت مفرد می‌آید، و در جمع قله جمع، و در این آیه کریمه جمع شده‌اند: ﴿إِنَّ عِدَّةَ ٱلشُّهُورِ عِندَ ٱللَّهِ ٱثۡنَا عَشَرَ شَهۡرٗا﴾[التوبة: ۳۶]. تا آنجا که فرموده: ﴿مِنۡهَآ أَرۡبَعَةٌ حُرُمٞۚ﴾[التوبة: ۳۶]. که «منها» را به صیغه مفرد بر شهور که برای کثرت است برگردانده، سپس فرموده: ﴿فَلَا تَظۡلِمُواْ فِيهِنَّ﴾[التوبة: ۳۶]. که ضمیر «فیهن» را به صیغه جمع بر «اربعه حرم» برگردانید که برای قلت است.
و فراء سر لطیفی برای این قاعده ذکر کرده اینکه: ممیز با جمع کثرت ـ که از ده بیشتر است ـ چون مفرد است ضمیر واحد آورده شده، و ممیز با جمع قله ـ که از ده پایین است ـ چون جمع است ضمیر هم جمع آمده است.