ألا
به فتح و تخفیف، در قرآن بر چند وجه آمده است:
(اول): برای آگاه ساختن، پس بر تحقیق مابعدش دلالت میکند، زمخشری گفته: و بدین جهت است که بیشتر موارد جملهها پس از آن با صدارت چیزی که قسم را در مییابند واقع میشوند، و بر جملههای اسمیه و فعلیه داخل میگردد، مانند: ﴿أَلَآ إِنَّهُمۡ هُمُ ٱلسُّفَهَآءُ﴾[البقرة: ۱۳]. ﴿أَلَا يَوۡمَ يَأۡتِيهِمۡ لَيۡسَ مَصۡرُوفًا عَنۡهُمۡ﴾[هود: ۸]. در مغنی آمده: و معربون درباره آن میگویند: حرف استفتاح است، که جای آن را بیان نموده و معنی آن را اهمال کردهاند، و اینکه تحقیق را میرساند از جهت ترکیب آن است از همزه ولا، و همزهی استفهام هرگاه بر نفی داخل شود تحقیق را میرساند، مانند: ﴿أَلَيۡسَ ذَٰلِكَ بِقَٰدِرٍ﴾[القیامة: ۴۰].
(دوم و سوم): تحضیض و عرض، و معنای این دو طلب شیء است، ولی اولی طلب شدید، و دومی طلب با نرمی است، و در این دو به جمله فعلیه اختصاص مییابد، مانند: ﴿أَلَا تُقَٰتِلُونَ قَوۡمٗا نَّكَثُوٓاْ﴾[التوبة: ۱۳]. ﴿قَوۡمَ فِرۡعَوۡنَۚ أَلَا يَتَّقُونَ﴾[الشعراء: ۱۱]. ﴿أَلَا تَأۡكُلُونَ﴾[الذاریات: ۲۷]. ﴿أَلَا تُحِبُّونَ أَن يَغۡفِرَ ٱللَّهُ لَكُمۡۚ﴾[النور: ۲۲].