تنوین
نونی است که تلفظ می‌شود ولی (به صورت نون) نوشته نمی‌شود، و اقسام آن بسیار است:
۱- نون تمکین؛ و آن به اسم‌های معرب متصل می‌شود، مانند: ﴿وَهُدٗى وَرَحۡمَةٗ﴾[الأنعام: ۱۵۴]. ﴿وَإِلَىٰ عَادٍ أَخَاهُمۡ هُودٗاۚ﴾[هود: ۵۰]. ﴿إِنَّآ أَرۡسَلۡنَا نُوحًا﴾[نوح: ۱].
۲- تنوین تنکیر؛ و آن به اسم فعل‌ها می‌پیوندد برای فرق گذاشتن بین معرفه و نکره آنها، مانند تنوینی که به (اف) متصل می‌شود ـ بنا به قراءت کسی که آن را تنوین داده ـ و به هیهات متصل می‌شود ـ بنا به قراءت کسی که آن را تنوین می‌دهد ـ.
۳- تنوین مقابله؛ که به جمع مؤنث سالم متصل می‌شود، مانند: ﴿مُسۡلِمَٰتٖ مُّؤۡمِنَٰتٖ قَٰنِتَٰتٖ تَٰٓئِبَٰتٍ عَٰبِدَٰتٖ سَٰٓئِحَٰتٖ﴾[التحریم: ۵].
۴- تنوین عوض، یا عوض از حرف آخر مقابل معتل، مانند: ﴿وَٱلۡفَجۡرِ ١ وَلَيَالٍ عَشۡرٖ﴾[الفجر: ۱-۲]. ﴿وَمِن فَوۡقِهِمۡ غَوَاشٖۚ﴾[الأعراف: ۴۱]. و یا عوض از اسم مضاف‌الیه در کل و بعض و أی، مانند: ﴿وَكُلّٞ فِي فَلَكٖ يَسۡبَحُونَ﴾[یس: ۴۰]. ﴿فَضَّلۡنَا بَعۡضَهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖۘ﴾[البقرة: ۲۵۳]. ﴿أَيّٗا مَّا تَدۡعُواْ﴾[الإسراء: ۱۱۰].
و عوض از جمله‌ای که اذ به آن اضافه شده باشد، مانند: ﴿وَأَنتُمۡ حِينَئِذٖ تَنظُرُونَ﴾[الواقعة: ۸۴]. یعنی: حین اذ بلغت الروح الحلقوم.
یا اذا ـ بنابر آنچه از استادمان و کسانی که روش او را داشته‌اند گذشت ـ مانند: ﴿وَإِنَّكُمۡ إِذٗا لَّمِنَ ٱلۡمُقَرَّبِينَ﴾[الشعراء: ۴۲]. یعنی: اذا غلبتم.
۵- تنوین فاصله‌ها، که در غیر قرآن ترنم نامیده می‌شود بدل حرف اطلاق می‌آید، در اسم و فعل و حرف، و زمخشری و غیر او بر این برآورده‌اند: ﴿قَوَارِيرَا۠﴾[الانسان: ۱۵]. ﴿وَٱلَّيۡلِ إِذَا يَسۡرِ﴾[الفجر: ۴]. ﴿كَلَّاۚ سَيَكۡفُرُونَ﴾[مریم: ۸۲].