الإتقان فی علوم القرآن - فارسی- جلد اول

فهرست کتاب

فایده

فایده

در قرآن از الفاظی که عدول یافته جز الفاظ عدد: «مثنی و ثلاث و رباع» و از غیر آنها «طوی» نیست، چنان که أخفش در کتاب یاد شده آورده است، و از صفات کلمه «أخر» در فرموده‌ی خدای تعالی: ﴿وَأُخَرُ مُتَشَٰبِهَٰتٞۖ[آل‌عمران: ۷]. فقط آمده است.

راغب و غیر او گفته‌اند: از چیزی که در آن الف و لام تقدیر می‌شود عدول یافته، و در کلام عرب نظیری برای آن نیست؛ زیرا که «أفعل» یا با «من» ذکر می‌گردد لفظاً یا تقدیراً که تثنیه و جمع و تأنیث نمی‌شود، و «من» از آن حذف می‌شود پس الف و لام بر آن داخل می‌گردد، و تثنیه و جمع می‌شود، ولی این لفظ از بین آنها جایز است بدون الف لام چنین گردد.

و کرمانی درباره آیه یاد شده گفته: مانعی ندارد که از الف و لام عدول یافته باشد با اینکه وصف نکرده است؛ زیرا که از جهتی مقدر، و از جهتی دیگر غیرمقدر می‌باشد.