عن
حرف جری است که چند معنی دارد:
مشهورترین معانی آن: مجاوزه است، مانند: ﴿فَلۡيَحۡذَرِ ٱلَّذِينَ يُخَالِفُونَ عَنۡ أَمۡرِهِۦٓ﴾[النور: ۶۳]. یعنی از امر او تجاوز میکنند و از آن دور میشوند.
دوم: بدل است، مانند:
﴿لَّا تَجۡزِي نَفۡسٌ عَن نَّفۡسٖ شَيۡٔٗا﴾[البقرة: ۴۸].
«هیچ کس به جای دیگری چیزی جزا نمیبیند».
سوم: تعلیل مانند:
﴿وَمَا كَانَ ٱسۡتِغۡفَارُ إِبۡرَٰهِيمَ لِأَبِيهِ إِلَّا عَن مَّوۡعِدَةٖ﴾[التوبة: ۱۱۴].
«و نبود استغفار ابراهیم برای پدرش مگر به علت وعدهای».
﴿وَمَا نَحۡنُ بِتَارِكِيٓ ءَالِهَتِنَا عَن قَوۡلِكَ﴾[هود: ۵۳].
«و ما خدایانمان را به خاطر گفتار تو رها نمیکنیم».
چهارم: به معنی علی، مانند:
﴿فَإِنَّمَا يَبۡخَلُ عَن نَّفۡسِهِۦۚ﴾[محمد: ۳۸].
«به تحقیق که بر خودش بخل میورزد».
پنجم: به معنی من، مانند: ﴿يَقۡبَلُ ٱلتَّوۡبَةَ عَنۡ عِبَادِهِۦ﴾[التوبة: ۱۰۴]. یعنی: من عباده: (اوست که توبه را از بندگانش میپذیرد) به دلیل: ﴿فَتُقُبِّلَ مِنۡ أَحَدِهِمَا﴾[المائدة: ۲۷].
ششم: به معنی بعد، مانند:
﴿يُحَرِّفُونَ ٱلۡكَلِمَ عَن مَّوَاضِعِهِۦ﴾[المائدة: ۱۳].
«تغییر دهند کلمات را از جایی که برای آنها مقرر گشته».
به دلیل اینکه در آیه دیگر فرموده: ﴿مِنۢ بَعۡدِ مَوَاضِعِهِۦۖ﴾[المائدة: ۴۱].
﴿لَتَرۡكَبُنَّ طَبَقًا عَن طَبَقٖ﴾[الانشقاق: ۱۹].
«حقا که حالتی بعد از حالتی خواهید گرفت».