شناخت حدیث مقلوب:
مانند این است که حدیث مشهوری از سالم روایت شده باشد اما آن را به نافع نسبت داده باشند تا به این وسیله حدیث ناآشنا به نظر رسد و با ارزش گردد. و همچنین از بخاری برای ما نقل کردهاند که وقتی ایشان به بغداد رسید، کسانی از اهل حدیث دور هم گرد آمدند و عملاً یکصد حدیث را آوردند و سندهای تمامی احادیث را با هم عوض کردند و متن هر سند را با متن سند دیگری عوض کردند و در مجلس بخاری حضور پیدا کردند و آنها را برایشان عرضه کردند، وقتی کار آنها به اتمام رسید و آن احادیث مقلوب را به ایشان عرضه کردند، برای شنیدن جواب متوجه او شدند و ایشان هر متنی را کنار سند و هر سندی را با متن اصلی خود برای آنها مشخص کرد و همین باعث شد آنها به فضل او اقرار و اعتراف کنند.
شناخت صفات کسی که روایتش مورد قبول است و صفات کسی که روایت از او پذیرفته نمیشود و شناخت آنچه از قدح و جرح و توثیق و تعدیل که در مورد راویان متداول است:
جماهیر ائمه حدیث و فقه، نظرشان بر این است که: شرط اعتبار داشتن روایت این است که راوی اولاً: دارای صفت عدل باشد و ثانیاً: به نسبت آنچه که روایت میکند ضابط باشد. تفصیل این دو صفت این است: راوی باید مسلمان، بالغ، عاقل، سالم از موارد فسق (از حدود خداوند تجاوز نکند) و بدور از موارد شکننده جوانمردی و مردانگی باشد و (در هنگام گرفتن حدیث از استاد) هوشیار باشد و سهلانگاری نکند و اگر از حفظ روایت میکند حافظ [۱۷۰]باشد و اگر از روی کتاب و یا نوشته روایت میکند (تا مرحله روایت) آن را پاراسته باشد و اگر از روی معنی، حدیث را روایت میکند، شرطش این است که به موارد غلط انداز معانی، آگاه باشد.
[۱۷۰] منظور حداقل حفظ است.