فصلی در واسطه بین حقیقت و مجاز
در سه موردی چنین چیزی گفته شده:
اول: لفظ پیش از بکاربردن، و این قسم در قرآن نیست، و میتوان گفت از این گونه است أوایل سورهها ـ بنا بر قول به اینکه آنها برای اشاره به حروفی هستند که کلامی از آنها ترکیب میشود.
دوم: اطلاع دادن.
سوم: لفظی که در مشاکله بکار رفته است، مانند:
﴿وَمَكَرُواْ وَمَكَرَ ٱللَّهُ﴾[آلعمران: ۵۴].
﴿وَجَزَٰٓؤُاْ سَيِّئَةٖ سَيِّئَةٞ مِّثۡلُهَا﴾[الشوری: ۴۰].
بعضی گفتهاند که واسطه بین حقیقت و مجاز میباشند، در شرح بدیعیه ابن جابر گفته: چونکه برای آنچه در آن بکار رفته وضع نشده پس حقیقت نیست، و علاقه معتبری هم نمیباشد پس مجاز نیست.
میگویم: بنظر میرسد که مجاز است، و علاقه همان مصاحبت میباشد.