الإتقان فی علوم القرآن - فارسی- جلد دوم

اطّراد

اطّراد آن است که متکلم نامهای پدران ممدوح را به ترتیب ولادت آنها یاد کند. ابن أبی الإصبع گفته: و از این نوع است در قرآن فرموده خدای تعالی به حکایت از یوسف:

﴿وَٱتَّبَعۡتُ مِلَّةَ ءَابَآءِيٓ إِبۡرَٰهِيمَ وَإِسۡحَٰقَ وَيَعۡقُوبَ﴾[یوسف: ۳۸].

وی گفته: بدین جهت به ترتیب مألوف آنها را نام نبرد ـ که عادت بر این است که اول از پدر آغاز می‌کنند، سپس پدربزرگ، سپس جدأعلی ـ چون در اینجا جناب یوسف ÷ نمی‌خواسته فقط نام پدرانش را برده باشد، بلکه بدین جهت آنان را یاد کرد که آیین ایشان را که پیروی می‌نمود یادآور شود، پس از صاحب آیین شروع کرد، سپس کسی که از او گرفته، به ترتیب سیر آیین آنها را نام برد، و مانند آن است گفته فرزندان یعقوب:

﴿نَعۡبُدُ إِلَٰهَكَ وَإِلَٰهَ ءَابَآئِكَ إِبۡرَٰهِ‍ۧمَ وَإِسۡمَٰعِيلَ وَإِسۡحَٰقَ﴾[البقرة: ۱۳۳].