الإتقان فی علوم القرآن - فارسی- جلد دوم

فهرست کتاب

نام‌های بتها

نام‌های بتها

و در قرآن از نام‌های بت‌هایی که نام‌های افرادی بوده است آمده:

ودّ، و سواع، و یغوث، و یعوق، و نسر، که اینها بتهای قوم نوح بوده، و لات، و عزی، و مناة، که بتهای قریش بوده، و نیز الرجز ـ بنا به قراءت به ضم راء ـ أخفش در کتاب الواحد و الجمع یادآور شده که این واژه نام بتی بوده است.

والجبت، والطاغوت، ابن جریر گفته: بعضی بر این باور بوده‌اند که اینها دو بت بوده که مشرکین آنها را می‌پرستیده‌اند سپس از عکرمه آورده که گفت: جبت و طاغوت دو بت می‌باشد.

و الرشاد، در سوره غافر:

﴿وَمَآ أَهۡدِيكُمۡ إِلَّا سَبِيلَ ٱلرَّشَادِ[غافر: ۲۹].

گویند: نام یکی از بت‌های فرعون بوده است. کرمانی در عجایب خود این را ذکر کرده.

و بعل: بت قوم الیاس بوده.

و آزر: بنابر اینکه اسم بت باشد.

امام بخاری از ابن عباس آورده که گفت: ود و سواع و یغوث و یعوق و نسر، نامهای مردان نیکوکاری از قوم نوح بوده که چون از دنیا رفتند شیطان به قومشان وحی کرد تا در جایاههایی که می‌نشسته‌اند نشانه‌هایی نصب نموده و به نامهای ایشان بنامند، پس آن قوم این کار را کردند ولی عبادتشان نمی‌کردند، تا اینکه آن نسل منقرض شده و نسل دیگری بجایشان آمد، آن نشانه‌ها پرستیده شد.

و ابن أبی حاتم از عروه آورده که: آنها فرزندان بدون واسطه آدم بودند.

و امام بخاری از ابن عباس آورده که گفت: کان اللات رجلا یلت سویق الحجاج= لات مردی بود که برای حاجیان آرد را خمیر کرده، و آن را با آب و روغن مخلوط می‌ساخت، ابن جنی از او حکایت کرده که: ﴿ٱللَّٰتَبه تشدید تاء می‌خوانده و چنین تفسیر می‌کرده است و نیز ابن أبی حاتم از مجاهد روایت کرده است.