الإتقان فی علوم القرآن - فارسی- جلد دوم

فهرست کتاب

آل عمران

آل عمران

امام احمد و غیر او از ابوامامه از پیغمبر اکرم صآورده‌اند که درباره فرموده خدای تعالی:

﴿فَأَمَّا ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمۡ زَيۡغٞ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَٰبَهَ مِنۡهُ[آل‌عمران: ۷].

«پس کسانی که در دل‌هایشان میل به باطل است در پی متشابه آن (قرآن) رفته».

فرمود: آنها خوارج هستند. و درباره فرموده‌ی خداوند:

﴿يَوۡمَ تَبۡيَضُّ وُجُوهٞ وَتَسۡوَدُّ وُجُوهٞ[آل‌عمران: ۱۰۶].

«روزی که چهره‌هایی سفید و چهره‌هایی سیاه گردد».

فرمود: خوارج هستند.

و طبرانی و غیر او از ابوالدرداء آورده‌اند که از رسول خدا صسؤال شد: راسخین در علم کیانند؟ فرمود: کسی که سوگندش راست، و زبانش درست، و دلش مستقیم، و شکم و فرجش پاک باشد، از راسخین در علم است.

و حاکم به روایتی که آن را صحیح دانسته از انس آورده که: رسول خدا صاز فرموده‌ی خداوند: ﴿وَٱلۡقَنَٰطِيرِ ٱلۡمُقَنطَرَةِ[آل‌عمران: ۱۴]. فرمود: قنطار هزار أوقیه است [أوقیه هفت مثقال است].

و امام احمد و ابن ماجه از ابوهریره سآورده‌اند که گفت: رسول خدا صفرمود: «قنطار دوازده هزار اوقیه است».

و طبرانی به سند ضعیفی از ابن عباس آورده از پیغمبر اکرم صکه درباره فرموده‌ی خداوند:

﴿أَسۡلَمَ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ طَوۡعٗا وَكَرۡهٗا[آل‌عمران: ۸۳].

«و برای او (خداوند) تسلیم شدند هر آنکه در آسمان‌ها و زمین است به طوع و اکراه».

فرمود: آنها که در آسمانند فرشتگان هستند، و آنها که در زمینند کسانی که بر اسلام متولد شده‌اند، و اما اکراه: کسانی که در غل و زنجیرها آورده شدند از اسیران امت‌ها که با اکراه به سوی بهشت آنها را می‌بردند.

و حاکم روایت کرده ـ و صحیح دانسته ـ از أنس که رسول خدا صاز فرموده خدای تعالی:

﴿مَنِ ٱسۡتَطَاعَ إِلَيۡهِ سَبِيلٗاۚ[آل‌عمران: ۹۷].

«هر کس به آن راه یابد [بر او حج واجب است]».

سؤال شد: راه چیست؟ فرمود: توشه و مرکب.

و ترمذی مثل آن را از ابن عمر حدیث آورده و آن را حسن شمرده.

و عبدبن حمید در تفسیر خود از نفیل آورده که گفت: «رسول خدا صاین آیه را تلاوت کرد:

﴿وَلِلَّهِ عَلَى ٱلنَّاسِ حِجُّ ٱلۡبَيۡتِ مَنِ ٱسۡتَطَاعَ إِلَيۡهِ سَبِيلٗاۚ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ ٱلۡعَٰلَمِينَ[آل‌عمران: ۹۷].

«و برای خدا بر مردم حج آن خانه (کعبه) واجب است هرکس به آن راه یابد، و کسی که کفر ورزد پس خداوند از همه جهانیان بی‌نیاز است».

مردی از قبیله هذیل برخاست و گفت: یا رسول‌الله هر که حج را ترک گوید کافر شود؟ فرمود: کسی که از ترک آن از عقوبت نترسد و امید ثواب آن را نداشته باشد کافر شده است»، نفیل تابعی و سند آن مرسل است، و این حدیث را شاهدی است که موقوف بر ابن عباس می‌باشد.

و حاکم روایتی ـ که آن را صحیح شمرده ـ از ابن مسعود آورده که گفت: «رسول خداصدرباره فرموده‌ی خداوند:

﴿ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِۦ[آل‌عمران: ۱۰۲].

«حق تقوی را به جای آورید».

فرمود: اینکه خداوند اطاعت شده و معصیت نگردد، و یاد شده که فراموش نشود».

و ابن مردویه از ابوجعفر باقر آورده که: رسول خدا صاین آیه را تلاوت کرد:

﴿وَلۡتَكُن مِّنكُمۡ أُمَّةٞ يَدۡعُونَ إِلَى ٱلۡخَيۡرِ[آل‌عمران: ۱۰۴].

«و باید که از شما گروهی باشند که به خیر دعوت کنند».

و فرمود: «خیر متابعت از قرآن و سنت من است». این حدیث معضل است.

و دیلمی در مسند الفردوس به سند ضعیفی از ابن عمر آورده که پیغمبرصدرباره فروده‌ی خداوند: ﴿يَوۡمَ تَبۡيَضُّ وُجُوهٞ وَتَسۡوَدُّ وُجُوهٞ[آل‌عمران: ۱۰۶]. فرمود: چهره‌های اهل سنت سپید، و چهره‌های اهل بدعت سیاه می‌شود.

و طبرانی و ابن مردویه به سند ضعیفی از ابن عباس آورده که گفت: رسول خداصدرباره فرموده‌ی خداوند: ﴿مُسَوِّمِينَ[آل‌عمران: ۱۲۵]. فرمود: علامت‌دار، و فرشتگان روز بدر با عمامه‌های سیاه، و روز احد عمامه‌های سرخ آمدند.

و امام بخاری از ابوهریره سآورده که گفت: رسول خدا صفرمود: «هر کس را خداوند ثروتی داد و او زکات آن را نپرداخت در قیامت در شکل ماری بی‌موی که دو نقطه سیاه بالای چشمانش باشد درآید، بدور گردنش حلقه زند و برآمدگی‌های زیر بناگوشش را بگیرد و بگوید: من ثروت تو ام، من گنج تو هستم»، سپس این آیه را تلاوت کرد: ﴿وَلَا يَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ يَبۡخَلُونَ بِمَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ[آل‌عمران: ۱۸۰].