توجه
زرکشی در البرهان گفته: از مبهمی که خداوند علم آن را مخصوص خود قرار داده نباید بحث کرد، مانند:
﴿وَءَاخَرِينَ مِن دُونِهِمۡ لَا تَعۡلَمُونَهُمُ ٱللَّهُ يَعۡلَمُهُمۡ﴾[الأنفال: ۶۰].
«و قوم دیگری که بر دشمنی آنها آگاه نیستید خدا بر آنها مطلع است».
گفته: و تعجب است از کسی که جرأت کرده و گفته است: آنها بنیقریظه یا قومی از جنیان هستند.
میگویم: در آیه چیزی نیست که دلالت کند بر اینکه جنس آنها شناخته نمیشود، بلکه آنچه نفی شده شناختن عین آن اشخاص است، و منافات ندارد با اینکه دانسته شود آنها از بنی قریظه یا از جنیان میباشند، و این نظیر فرموده خداوند درباره منافقین است:
﴿وَمِمَّنۡ حَوۡلَكُم مِّنَ ٱلۡأَعۡرَابِ مُنَٰفِقُونَۖ وَمِنۡ أَهۡلِ ٱلۡمَدِينَةِ مَرَدُواْ عَلَى ٱلنِّفَاقِ لَا تَعۡلَمُهُمۡۖ نَحۡنُ نَعۡلَمُهُمۡ﴾[التوبة: ۱۰۱].
که شناختن عین آن اشخاص نفی گردیده است. از این گذشته قول به اینکه آنها بنی قریظه هستند را ابن ابی حاتم از مجاهد روایت آورده و قول به اینکه از جنیان بودهاند را ابن ابی حاتم از عبدالله بن غریب، از پدرش مرفوعاً از پیغمبراکرم صروایت کرده است، پس جرأت نیست.