نداء
و از اقسام انشاء نداء است، و آن طلب توجه و إقبال مدعو بر داعی است با حرفی که جانشین «أدعو» می‌باشد، و بیشتر اوقات با أمر و نهی مصاحبت می‌کند و غالباً پیش از آنها می‌آید، مانند:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱعۡبُدُواْ رَبَّكُمُ﴾[البقرة: ۲۱].
﴿يَٰعِبَادِ فَٱتَّقُونِ﴾[الزمر: ۱۶].
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡمُزَّمِّلُ ١ قُمِ ٱلَّيۡلَ﴾[المزمل: ۱-۲].
﴿وَيَٰقَوۡمِ ٱسۡتَغۡفِرُواْ رَبَّكُمۡ﴾[هود: ۵۲].
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُقَدِّمُواْ﴾[الحجرات: ۱].
و گاهی متأخر می‌شود، مانند:
﴿وَتُوبُوٓاْ إِلَى ٱللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ﴾[النور: ۳۱].
و گاهی جمله خبریّه با آن می‌آید که در این صورت جمله امر پس از آن واقع می‌شود، مانند:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٞ فَٱسۡتَمِعُواْ﴾[الحج: ۷۳].
﴿وَيَٰقَوۡمِ هَٰذِهِۦ نَاقَةُ ٱللَّهِ لَكُمۡ ءَايَةٗۖ فَذَرُوهَا﴾[هود: ۶۴].
و احیاناً جمله امر هم پس از آن نیست، مانند:
﴿يَٰعِبَادِ لَا خَوۡفٌ عَلَيۡكُمُ ٱلۡيَوۡمَ﴾[الزخرف: ۶۸].
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ أَنتُمُ ٱلۡفُقَرَآءُ إِلَى ٱللَّهِ﴾[فاطر: ۱۵].
﴿يَٰٓأَبَتِ هَٰذَا تَأۡوِيلُ رُءۡيَٰيَ﴾[یوسف: ۱۰۰].
و گاهی جمله استفهامیه با آن مصاحبت می‌کند، مانند:
﴿يَٰٓأَبَتِ لِمَ تَعۡبُدُ مَا لَا يَسۡمَعُ وَلَا يُبۡصِرُ﴾[مریم: ۴۲].
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ لِمَ تُحَرِّمُ﴾[التحریم: ۱].
﴿وَيَٰقَوۡمِ مَا لِيٓ أَدۡعُوكُمۡ﴾[غافر: ۴۱].
و گاهی صورت نداء برای غیر آن به طور مجاز می‌آید، مانندإغراء و تحذیر که در فرموده خدای تعالی جمع شده‌اند:
﴿نَاقَةَ ٱللَّهِ وَسُقۡيَٰهَا﴾[الشمس: ۱۳].
و إختصاص، مانند:
﴿رَحۡمَتُ ٱللَّهِ وَبَرَكَٰتُهُۥ عَلَيۡكُمۡ أَهۡلَ ٱلۡبَيۡتِۚ﴾[هود: ۷۳].
و تنبیه، مانند:
﴿أَلَّاۤ يَسۡجُدُواْۤ﴾[النمل: ۲۵].
و تعجب، مانند:
﴿يَٰحَسۡرَةً عَلَى ٱلۡعِبَادِ﴾[یس: ۳۰].
و تحسر، مانند:
﴿يَٰلَيۡتَنِي كُنتُ تُرَٰبَۢا﴾[النبأ: ۴۰].