اعراف
﴿... وَعَلَى ٱلۡأَعۡرَافِ رِجَالٞ يَعۡرِفُونَ كُلَّۢا بِسِيمَىٰهُمۡۚ وَنَادَوۡاْ أَصۡحَٰبَ ٱلۡجَنَّةِ أَن سَلَٰمٌ عَلَيۡكُمۡۚ لَمۡ يَدۡخُلُوهَا وَهُمۡ يَطۡمَعُونَ٤٦ وَإِذَا صُرِفَتۡ أَبۡصَٰرُهُمۡ تِلۡقَآءَ أَصۡحَٰبِ ٱلنَّارِ قَالُواْ رَبَّنَا لَا تَجۡعَلۡنَا مَعَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ٤٧ وَنَادَىٰٓ أَصۡحَٰبُ ٱلۡأَعۡرَافِ رِجَالٗا يَعۡرِفُونَهُم بِسِيمَىٰهُمۡ قَالُواْ مَآ أَغۡنَىٰ عَنكُمۡ جَمۡعُكُمۡ وَمَا كُنتُمۡ تَسۡتَكۡبِرُونَ٤٨ أَهَٰٓؤُلَآءِ ٱلَّذِينَ أَقۡسَمۡتُمۡ لَا يَنَالُهُمُ ٱللَّهُ بِرَحۡمَةٍۚ ٱدۡخُلُواْ ٱلۡجَنَّةَ لَا خَوۡفٌ عَلَيۡكُمۡ وَلَآ أَنتُمۡ تَحۡزَنُونَ٤٩﴾[الأعراف: ۴۶-۴۹]
***
توضیح موضوع: «اعراف» جمع «عُرف» به معنای مکان مرتفع و بلند است. و چنان‌که در آیات و احادیث آمده، روشن می‌شود که «اعراف» منطقه‌ای است حد فاصل میان بهشت و دوزخ با ویژگی‌های خاصّی که دارد. و به تعبیر دیگر، «اعراف»، مکان خاصّی است میان دو قطب سعادت و خوشبختی و فلاکت و بدبختی، یعنی بهشت و دوزخ که همچون حجابی میان این دو کشیده شده است.
و شاید «اعراف» همچون زمین مرتفعی در میان این دو فاصله گردیده است به طوری که آن‌ها روی آن قرار دارند، مشرف بر بهشت و دوزخند و هر دو گروه را مشاهده می‌کنند و از چهره‌های تاریک و روشن آن‌ها می‌توانند آن‌ها را بشناسند.
نظرات مختلفی درباره‌ی اهل اعراف به چشم می‌خورد که مهمترین آن‌ها عبارتند از:
۱. برخی از علماء و اندیشمندان اسلامی برآنند که اهل اعراف، شهداء هستند.
۲. برخی آنان را اولیای خدا دانسته‌اند که بر بلندی میان بهشت و دوزخ قرار می‌گیرند و از سیمای مردم، همه‌ی آن‌ها را می‌شناسند، بهشتیان را سلام و تبریک می‌گویند و از سرنوشت دوزخیان نگرانند (حال شهداء نیز همانند اولیای خدا است).
۳. برخی برآنند که اهل اعراف، فرشتگانی هستند که بر بلندی میان بهشت و دوزخ گماشته شده‌اند و مؤمنان و کافران را قبل از ورودشان به بهشت و دوزخ از هم جدا می‌کنند.
۴. برخی نیز می‌گویند: آنان مردمانی‌اند که ثواب‌ها و گناهانشان برابر است و اعمال نیکشان کمتر از آن است که بتوانند به وسیله‌ی آن وارد بهشت گردند، پس به فضل و رحمت الهی وارد بهشت می‌شوند، و آخرین کسانی که به بهشت وارد می‌شوند، آن‌ها هستند. و این قول را بیشتر علماء و مفسرین، قوی‌تر و بهتر از اقوال دیگر دانسته‌اند.
۵. برخی می‌گویند: صاحب و محور اصلی اعراف، اولیای خدایند و افراد ضعیف که گناهان و عباداتی دارند، در حاشیه قرار دارند. نیکوکاران به بهشت می‌روند و مجرمان به دوزخ؛ افراد متوسط و ضعیف در اعراف گرفتار و منتظر سرنوشت می‌مانند، ولی اولیای خدا که بر اعراف و بر بلندی میان بهشت و دوزخ قرار دارند، به اجازه‌ی خدا به کمک آنان برخاسته و به اجازه‌ی خدا شفاعت و میانجیگری آن‌ها را می‌کنند.
به هر حال ما به اعراف آن‌چنان‌که در آیات قرآن و احادیث نبوی ج آمده، ایمان داریم و بحث از جزئیات و خصوصیّات و تفاصیل و حقایق آن را به خدا واگذار می‌کنیم و دوست نداریم که ندانسته و رجماً بالغیب در این باره چیزی از خود بگوئیم.