زکات حبوبات و ثمر درختان
﴿وَهُوَ ٱلَّذِيٓ أَنشَأَ جَنَّٰتٖ مَّعۡرُوشَٰتٖ وَغَيۡرَ مَعۡرُوشَٰتٖ وَٱلنَّخۡلَ وَٱلزَّرۡعَ مُخۡتَلِفًا أُكُلُهُۥ وَٱلزَّيۡتُونَ وَٱلرُّمَّانَ مُتَشَٰبِهٗا وَغَيۡرَ مُتَشَٰبِهٖۚ كُلُواْ مِن ثَمَرِهِۦٓ إِذَآ أَثۡمَرَ وَءَاتُواْ حَقَّهُۥ يَوۡمَ حَصَادِهِۦۖ وَلَا تُسۡرِفُوٓاْۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُسۡرِفِينَ١٤١﴾[الأنعام: ۱۴۱]
***
توضیح موضوع: حبوبات به محصولات کشاورزی، از قبیل: گندم، جو، نخود، برنج، لوبیا، عدس، ذرّت و امثال آن‌ها گفته می‌شود که معمولاً به عنوان قوت از آن‌ها استفاده می‌شود و ذخیره می‌گردند.
و ثمر درختان شامل: خرما، زیتون، کشمش، گردو، انجیر، پسته و امثال آن‌ها، مشمول واجب بودن زکات می‌شوند، زیرا خداوند می‌فرماید:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَنفِقُواْ مِن طَيِّبَٰتِ مَا كَسَبۡتُمۡ وَمِمَّآ أَخۡرَجۡنَا لَكُم مِّنَ ٱلۡأَرۡضِۖ وَلَا تَيَمَّمُواْ ٱلۡخَبِيثَ مِنۡهُ تُنفِقُونَ وَلَسۡتُم بَِٔاخِذِيهِ إِلَّآ أَن تُغۡمِضُواْ فِيهِۚ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ٢٦٧﴾[البقرة: ۲۶۷]
«ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از قسمت‌های پاکیزه‌ی اموالی که از طریق تجارت بدست آورده‌اید و از آنچه از زمین برای شما بیرون آورده‌ایم از قبیل حبوبات و ثمر درختان و منابع طبیعی ببخشید و به سراغ چیزهای ناپاک نروید تا از آن ببخشید؛ در حالی که خود شما حاضر نیستید آن چیزهای پلید را دریافت کنید مگر با اغماض و چشم‌پوشی در آن، و بدانید که خداوند بی‌نیاز و شایسته‌ی ستایش است».
و پیامبر ج می‌فرماید:
«آنچه به وسیله‌ی آب باران و چشمه آبیاری می‌شود، و چیزهایی که احتیاج به آب ندارند، زکات آن یک دهم (عشر)، و از آنچه به وسیله‌ی صاحب آن با تلاش و زحمت آبیاری می‌شود، یک بیستم (نصف عشر) زکات تعلق می‌گیرد». [بخاری]