خواستگاری
﴿وَلَا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ فِيمَا عَرَّضۡتُم بِهِۦ مِنۡ خِطۡبَةِ ٱلنِّسَآءِ أَوۡ أَكۡنَنتُمۡ فِيٓ أَنفُسِكُمۡۚ عَلِمَ ٱللَّهُ أَنَّكُمۡ سَتَذۡكُرُونَهُنَّ وَلَٰكِن لَّا تُوَاعِدُوهُنَّ سِرًّا إِلَّآ أَن تَقُولُواْ قَوۡلٗا مَّعۡرُوفٗاۚ ...﴾ [البقرة: ۲۳۵]
***
توضیح موضوع: خواستگاری، یعنی درخواست ازدواج از زن به روشی که در میان مردم مرسوم است. پس اگر توافق حاصل شد، این توافق تنها و عده‌ای برای ازدواج است و بس، و با آن هیچ چیزی از زن برای مرد حلال نمی‌شود، بلکه تا زمان عقد به صورت نامحرم باقی می‌ماند.
مرد مسلمان می‌تواند وقتی تصمیم به ازدواج با زنی می‌گیرد، قبل از خواندن صیغه‌ی عقد (در چهارچوب شریعت) او را نگاه کند تا از روی علم و آگاهی اقدام به ازدواج نماید و چشم بسته در این راه مهم قدم برندارد تا از لغزش و اشتباه و پشیمانی و ندامت به دور باشد، و از طرفی چشم، پیام‌رسان قلب است و بعضی اوقات برخورد دو چشم با هم باعث ایجاد الفت بین دو قلب می‌شود.
مغیرة بن شعبةس گوید: زنی را خواستگاری کردم. پیامبر ج فرمود: او را نگاه کن. دیدن او موجب دوام روابط شما می‌گردد. مغیره می‌گوید: پیش پدر و مادر آن زن رفتم و فرموده‌ی پیامبر ج را به ایشان خبر دادم. پدر و مادرش از موضوع خوشحال نشدند ولی زن مزبور که خود را با چادر پوشیده بود از موضوع آگاه شد و گفت: اگر پیامبر ج چنین دستوری به شما داده است، بیا نگاه کن. مغیره گوید: به او نگاه کردم و بعد او را نکاح نمودم. [احمد، ابن ماجه، ترمذی، ابن حبان و دارمی]
و پیامبر ج در حدیثی می‌فرماید:
«هر گاه زنی را خواستگاری نمودید و توانستید جاهایی را که موجب تشویق بر ازدواج می‌شود ببینید، تماشا کنید.»
و برای یک مسلمان حلال نیست که زن طلاق داده شده و یا زنی را که شوهرش فوت نموده است تا هنگامی که مدت عدّه‌اش منقضی نشده است، خواستگاری نماید، چون مدت عدّه، حریم و جزو متعلقات ازدواج قبلی است و جایز نیست که به این حریم تجاوز شود، ولی مرد می‌تواند به طریق کنایه و اشاره و تعریض و تلویح، به زنی که شوهرش فوت نموده و هنوز در حال عدّه می‌باشد، بفهماند که مایل است بعد از انقضای عدّه با او ازدواج کند، اما حق ندارد که آشکارا و به صراحت، به او چنین پیشنهادی بنماید. و برای مسلمان حلال نیست زنی را خواستگاری نماید که قبلاً از طرف مسلمان دیگری خواستگاری شده است، و جواب مثبت به او داده است، چون برای فرد اول یک حق شرعی به وجود آمده است که به منظور حفظ محبّت و علاقه‌ی اسلامی بین مردم، باید رعایت گردد تا مسلمان از کاری که خلاف مروّت و مردانگی است و به دزدی شباهت دارد، به دور باشد. اما وقتی که خواستگار اول از ازدواج منصرف شود و یا اجازه دهد، فرد دوّمی خواستگاری نماید، جایز و بلااشکال می‌باشد. پیامبر ج می‌فرماید:
«کسی نباید بر خواستگاری دیگری، خواستگاری کند، مگر نفر اول از خواستگاری منصرف شود و یا به نفر دومی اجازه‌ی این کار را دهد.» [بخاری]
و بهتر آن است که در مراسم خواستگاری، انسان‌های متدیّن و پرهیزگار شرکت کنند و مراسم خواستگاری را با نام خداوند و حمد و سپاس او آغاز کنند و از قاطی شدن مردان و زنان نامحرم و از خلوت کردن دختر و پسر جلوگیری نمایند.