فهرست موضوعی آیات قرآن

فهرست کتاب

اصحاب فیل (فیلداران) و دسته‌های پرندگان

اصحاب فیل (فیلداران) و دسته‌های پرندگان

﴿أَلَمۡ تَرَ كَيۡفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِأَصۡحَٰبِ ٱلۡفِيلِ١ أَلَمۡ يَجۡعَلۡ كَيۡدَهُمۡ فِي تَضۡلِيلٖ٢ وَأَرۡسَلَ عَلَيۡهِمۡ طَيۡرًا أَبَابِيلَ٣ تَرۡمِيهِم بِحِجَارَةٖ مِّن سِجِّيلٖ٤ فَجَعَلَهُمۡ كَعَصۡفٖ مَّأۡكُولِۢ٥[الفيل: ۱-۵]

***

توضیح موضوع: مفسران گفته‌اند: روایت است که در یمن حکمفرمایی بود به نام «ابرهه پسر صباح اشرم» که از سوی نجاشی پادشاه حبشه منصوب شده بود. آن حکمران، کلیسایی زیبا و بزرگ از سنگ مرمر به نام «قلّیس» در صنعای یمن ساخت با این هدف که مردم را از حج کعبه به سوی آن کلیسا برگرداند، و توجه مردمان جزیرة العرب را بدان جلب کند و آنجا را مرکز عبادت و تجارت نماید. اما یک نفر از بنی‌کنانة آمد و شب در آن ماند و به عنوان تحقیر و توهین، دیوارهایش را با نجاست آلوده کرد.

این کار، سبب خشم ابرهه گردید و سوگند خورد که کعبه را ویران می‌کند، از این رو با لشکری انبوه سوار بر فیل به سوی مکه آمد تا به انتقام آن جسارت، کعبه را خراب کند.

در پیشاپیش سپاه، فیلی بسیار بزرگ به نام «محمود» حرکت می‌کرد. وقتی به مکه نزدیک شدند، ساکنان مکه از ترس سربازان و ستم ابرهه به کوه‌ها فرار کردند. خداوند پرندگانی سیاه رنگ را بر سر لشکریان سپاه ابرهه به پرواز درآورد. هر پرنده سه سنگ ریزه با خود حمل می‌کرد: یکی با منقار و دو سنگ را با پا حمل می‌کرد. پرندگان سنگ‌ها را به طرف سپاه ابرهه پرتاب می‌کردند. سنگ بر سر سربازان می‌خورد و از مقعد آن‌ها بیرون می‌آمد و آن‌ها را مرده و بی‌جان بر زمین می‌انداخت. و خدا آنان را تا آخرین نفر نابود کرد و داستان آنان پند و عبرت برای تمام جهانیان شد.

شایان ذکر است که این رویداد مهم تاریخی در سال تولد رسول اکرم ج (۵۷۰ م) واقع شد.

و آن سال را «عام الفیل» نامیدند و این واقعه نیز در حقیقت از مقدمات نبوّت آن‌حضرت ج بود. خاطر نشان می‌شود که برخلاف آنچه در میان مردم مشهور شده است «ابابیل» نام پرنده‌ای خاص نیست، بلکه به معنای دسته دسته و گروه گروه است. «طیراً ابابیل» یعنی: پرندگانی که فوج فوج در دسته‌های پراکنده بر سر آن‌ها فرود آمدند.