پیمان و عقد ذمّه
﴿وَإِنۡ أَحَدٞ مِّنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ ٱسۡتَجَارَكَ فَأَجِرۡهُ حَتَّىٰ يَسۡمَعَ كَلَٰمَ ٱللَّهِ ثُمَّ أَبۡلِغۡهُ مَأۡمَنَهُۥۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَوۡمٞ لَّا يَعۡلَمُونَ٦﴾[التوبة: ۶]
***
توضیح موضوع: «عقد ذمّه»: امان دادن به کافری است که تسلیم مسلمانان گردیده و دادن جزیه را پذیرفته و متعهد گردیده که به احکام و قوانین عمومی اسلام مانند: حدود قتل و دزدی و زنا را گردن بنهد.
و مسئولیّت گفتگو در مورد امان دادن به طرف مقابل مسلمانان و پذیرش تعهدات آن‌ها بر عهده‌ی امام یا فرماندهان ارتش و نمایندگان رسمی نظام اسلامی است.
و مسلمانان باید از تعرّض به جان و مال و ناموس و حیثیّت اهل ذمّه و اذیت و آزارشان خودداری کنند و چنان‌چه آنان پیمان و تعهد خود را نقض نمودند، باید مسئولین نظام اسلامی در موردشان تصمیم‌گیری نمایند، زیرا رسول خدا ج می‌فرماید:
«هر کس غیرمسلمانی را که با مسلمانان دارای تعهّد متقابل است، آزار دهد، روز قیامت من خود دشمن او خواهم بود».
و چنان‌چه مسئولین نظام اسلامی مصلحت ببینند، بهتر آن است که کفار اهل ذمه دارای لباس مخصوص یا کارت شناسایی ویژه‌ی خود باشند و در قبرستان مسلمانان دفن نشوند. اما لازم است با آنان با اخلاق و رفتار درست برخورد صورت بگیرد و به مشکلات و مسائل آن‌ها رسیدگی بشود و مستمندان آن‌ها مورد حمایت قرار گیرند و جان و اموالشان به هیچ وجه مورد تعرّض قرار نگیرند.
و آنچه معاهده‌ی ذمّه را باطل می‌کند، عبارتند از:
۱. خوددارای از دادن جزیه یا مالیات.
۲. عدم التزام به احکام و قوانین عمومی مسلمانان.
۳. تعرّض به جان و مال و راهزنی و جاسوسی، و پناه دادن به دشمنان اسلام، و تعرّض به نوامیس مسلمانان.
۴. فحش و بدگویی به خداوند، پیامبر و قرآن.
و آنچه اهل ذمه از آن منع می‌شوند، عبارتند از:
• ساختن کلیسا و کنیسه و مراکز فرهنگی و مذهبی که مرکز جاسوسی و فعالیّت بر علیه مسلمانان بشود، منع می‌شوند.
• در اماکن عمومی از شرابخواری و خوردن گوشت خوک و خوردن و آشامیدن در روزهای ماه مبارک رمضان در ملأ عام، باید خودداری کنند.