تأمین مخارج زن و فرزند
﴿وَٱلۡوَٰلِدَٰتُ يُرۡضِعۡنَ أَوۡلَٰدَهُنَّ حَوۡلَيۡنِ كَامِلَيۡنِۖ لِمَنۡ أَرَادَ أَن يُتِمَّ ٱلرَّضَاعَةَۚ وَعَلَى ٱلۡمَوۡلُودِ لَهُۥ رِزۡقُهُنَّ وَكِسۡوَتُهُنَّ بِٱلۡمَعۡرُوفِۚ لَا تُكَلَّفُ نَفۡسٌ إِلَّا وُسۡعَهَاۚ... ﴾[البقرة: ۲۳۳]
﴿أَسۡكِنُوهُنَّ مِنۡ حَيۡثُ سَكَنتُم مِّن وُجۡدِكُمۡ وَلَا تُضَآرُّوهُنَّ لِتُضَيِّقُواْ عَلَيۡهِنَّۚ وَإِن كُنَّ أُوْلَٰتِ حَمۡلٖ فَأَنفِقُواْ عَلَيۡهِنَّ حَتَّىٰ يَضَعۡنَ حَمۡلَهُنَّۚ فَإِنۡ أَرۡضَعۡنَ لَكُمۡ فََٔاتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ وَأۡتَمِرُواْ بَيۡنَكُم بِمَعۡرُوفٖۖ وَإِن تَعَاسَرۡتُمۡ فَسَتُرۡضِعُ لَهُۥٓ أُخۡرَىٰ٦ لِيُنفِقۡ ذُو سَعَةٖ مِّن سَعَتِهِۦۖ وَمَن قُدِرَ عَلَيۡهِ رِزۡقُهُۥ فَلۡيُنفِقۡ مِمَّآ ءَاتَىٰهُ ٱللَّهُۚ لَا يُكَلِّفُ ٱللَّهُ نَفۡسًا إِلَّا مَآ ءَاتَىٰهَاۚ سَيَجۡعَلُ ٱللَّهُ بَعۡدَ عُسۡرٖ يُسۡرٗا٧﴾[الطلاق: ۶-۷]
***
توضیح موضوع: تأمین مخارج زن و فرزندان بر مرد واجب است و این وجوب براساس کلام مقدس خداوند متعال در آیات ۲۳۳ سورهی بقره و آیات ۶و۷ سورهی طلاق و براساس گفتهی رسول خدا ج است آنجا که میفرماید:
«دينار انفقته في سبيل الله، ودينار انفقته في رقبة، ودينار تصدّقت به علي مسكين، ودينارا نفقته علي اهلك... اعظمها اجراً الذي انفقته علي اهلك» [مسلم]
«دیناری در راه خدا میبخشی و یا در آزاد کردن بردهای میدهی، یا به مسکینی صدقه میدهی، و یا برای تأمین معاش و زندگی خانوادهات خرج میکنی، در نزد خداوندﻷ، بیشترین پاداش مربوط به آن است که در تأمین معاش و زندگی خانوادهات خرج کردهای».
همانطور که تأمین معاش و زندگی افراد خانواده، نزد خداوند متعال پاداش دارد، همان اندازه قصور و کوتاهی در این امر و سختگیری بر زن و فرزند در حالی که مرد توانایی مالی دارد، موجب گناه خواهد بود. و رسول گرامی اسلام خطاب به کسانی که بر زن و فرزند خود سخت گرفته و زندگی را با خودداری از پرداخت وجوه مورد نیاز بر آنان تنگ میکنند و حیاتشان را آکنده از رنج و مشقت مینمایند، میفرماید:
«كفی بالمرء اثماً ان يضيع من يقوت» [ابوداود]،
«برای مرد همین گناه کافی است که نسبت به زن و فرزند و افراد تحت تکفّل خویش، خسیس و دست تنگ باشد».
و در روایتی دیگر آمده است
«كفي بالمرء اثماً ان يحبس عمّن يملك قوته» [مسلم]
«برای مرد همین گناه کافی است که از دادن مایحتاج افراد تحت تکفلش خودداری کند».
و منظور از ضروریات مایحتاج خانواده: غذا، پوشاک و مسکن مناسب است.