۱۴- باب: وَقْتِ المَغْرِبِ
باب [۱۴]: وقت نماز مغرب
۳۴۶- عَنْ رَافِعِ بْنِ خَدِيجٍ س، قَالَ: «كُنَّا نُصَلِّي المَغْرِبَ مَعَ النَّبِيِّ ج، فَيَنْصَرِفُ أَحَدُنَا وَإِنَّهُ لَيُبْصِرُ مَوَاقِعَ نَبْلِهِ» [رواه البخاري: ۵۵٩].
۳۴۶- از رافع بن خُدیجس [۲٩]روایت است که گفت: نماز مغرب را با پیامبر خدا جمی‌خواندیم، و کسی که از نماز برمی‌گشت جای تیرهای خود را [بر روی دیوار] می‌دید [۳٠].
۳۴٧- عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ ب، قَالَ: «كَانَ النَّبِيُّ جيُصَلِّي الظُّهْرَ بِالهَاجِرَةِ، وَالعَصْرَ وَالشَّمْسُ نَقِيَّةٌ، وَالمَغْرِبَ إِذَا وَجَبَتْ، وَالعِشَاءَ أَحْيَانًا وَأَحْيَانًا، إِذَا رَآهُمُ اجْتَمَعُوا عَجَّلَ، وَإِذَا رَآهُمْ أَبْطَؤُوا أَخَّرَ، وَالصُّبْحَ كَانُوا - أَوْ كَانَ - النَّبِيُّ جيُصَلِّيهَا بِغَلَسٍ» [رواه البخاري: ۵۶٠].
۳۴٧- از جابر بن عبداللهبروایت است که گفت: پیامبر خدا جنماز پیشین (ظهر) را در وقت زوال می‌خواندند. و نماز عصر را در وقتی که هنوز آفتاب درخشان بود.
و نماز شام (مغرب) را هنگامی که آفتاب غروب می‌کرد.
ولی نماز خفتن (عشاء) را گاهی به تاخیر و گاهی به عجله می‌خواندند، اگر می‌دیدند که مردم جمع شده‌اند، تعجیل می‌کردند، و اگر می‌دیدند که مردم دیرتر آمده‌اند، آن را به تاخیر می‌انداختند.
و نماز صبح (فجر) را پیامبر خدا جبه تاریکی اداء می‌کردند [۳۱].
[۲٩] وی رافع بن خدیج بن رافع انصاری است، در اکثر غزوات با پیامبر خدا جاشتراک داشته است، در غزوۀ احد تیری به گردنش اصابت نمود، تیر را از گردنش کشیدند، ولی سر تیر تا وقتی که مرد، در گردنش باقی ماند، و پیامبر خدا جبرایش گفتند که: «در روز قیامت برایت شهادت خواهم داد»، در زمان عبدالملک بن مروان زخمش تازه شد، و به اثر آن در سال هفتاد و چهارم، به سن هشتاد و شش سالگی وفات نمود، اسد الغابه (۲/۱۵۱). [۳٠] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) در موضوع دیدن جای تیرها احمد بن حنبل/در مسند خود از علی بن بلال از مردمی از انصار روایت می‌کند که گفت: (چون از نماز شام بیرون می‌شدیم، تا وقتی که به خانه‌های خود می‌رسیدیم، تیر‌اندازی می‌کردیم، و جای تیرهای ما بر ما پوشیده نبود). ۲) این حدیث دلالت بر این دارد که وقت نماز شام (مغرب) مجرد غروب آفتاب است، زیرا اگر طوری که بعضی‌ها می‌گویند: دخول وقت نماز شام (مغرب) بعد از بالا آمدن سیاهی باشد، در این حالت بعد از اینکه نماز خوانده شود، هوا کاملاً تاریک می‌شود، و کسی جای تیر را بر روی دیوار دیده نمی‌تواند. ۳) در نماز شام (مغرب) نباید قراءت را طولانی کرد، زیرا طولانی کردن قراءت سبب آن می‌شود که هوا تاریک شود، و وقت مغرب خارج شود. [۳۱] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) در این حدیث نبوی شریف اوقات نمازهای پنجگانه به تفصیل بیان گردیده است. ۲) ادای نماز در اول وقت آن بهتر است، و بدون ضرورت نباید ادای آن را به تأخیر‌انداخت. ۳) در تأخیر نماز عشاء باکی نیست، و در ادای آن باید حال نمازگذاران مراعات گردد.