۶- باب: مَنْ أَحَبَّ العَتَاقَةَ في كُسُوفِ الشَّمْسِ
باب [۶]: کسی که آزاد کردن غلامان را در وقت آفتاب گرفتگی دوست می‌داشت
۵۶۶- عَنْ أَسْمَاءَ بِنْتِ أَبي بَكْرٍ ب، قَالَتْ: لَقَدْ «أَمَرَ النَّبِيُّ جبِالعَتَاقَةِ فِي كُسُوفِ الشَّمْسِ» [رواه البخاری: ۱٠۵۴].
۵۶۶- از اسماء بنت ابی بکربروایت است که گفت: پیامبر خدا جدر هنگام آفتاب گرفتگی به آزاد ساختن غلامان امر فرمودند [۳٠٧].
[۳٠٧] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) اسلام توجه زیادی به آزادی بردگان داشته و دارد، از این جهت در مناسبت‌های مختلفی آزاد ساختن غلامان را واجب ساخته است، مانند کفارۀ قتل خطا، کفارۀ ظهار، کفارۀ رمضان، کفارۀ سوگند، و طوری که در این حدیث آمده است در وقت آفتاب گرفتگی، و با قیاس بر آن در وقت ماه گرفتگی و غیره. ۲) چیزی که در مورد آزاد ساختن بردگان به خاطر راقم رسیده است – و به جای دیگری ندیده‌ام – این است که: در هر جایی از قرآن کریم و سنت نبوی که امر به آزاد ساختن بردگان شده است، این عبارت نیز آمده است که «اگر غلامی را نیافتید که آزاد کنید چنین و چنان کنید»، و این امر می‌رساند که اسلام این را در نظر داشته است که روزی خواهد رسید که بردۀ از غلام و کنیز وجود نداشته باشد، و در این صورت باید برایش بدیلی باشد، و بدیلی را که روزه و یا طعام دادن و یا چیزی دیگری باشد، بیان داشته است.