۱٧- باب: الخُطبَةِ عَلَى المِنْبَرِ
باب [۱٧]: خطبه بر بالای منبر
۵۱۲- حديث سهلِ بن سعدٍ في أَمْرِ المِنْبَرِ تقدَّم وذِكْرُ صلاتِهِ عليه ورجوعه القَهْقَرى. وزاد في هذه الرِّوايةِ: فَلَمَّا فَرَغَ أَقْبَلَ عَلَى النَّاسِ، فَقَالَ: «أَيُّهَا النَّاسُ، إِنَّمَا صَنَعْتُ هَذَا لِتَأْتَمُّوا وَلِتَعَلَّمُوا صَلاَتِي» [رواه البخاری: ٩۱٧].
۵۱۲- حدیث سهل بن سعدسدر موضوع منبر، و کیفیت نماز خواندن آنحضرتجو به عقب آمدن ایشان هنگام سجده کردن، قبلاً گذشت.
و در این روایت آمده است که: چون پیامبر خدا جاز نماز فارغ شدند، رو به مردم کرده و فرمودند:
«ای مردم! از این جهت چنین کردم، تا به من اقتداء کنید، و نماز خواندن مرا یاد بگیرید» [۲۴۳].
۵۱۳- عَنْ جَابِر بْن عَبْدِ اللَّهِ ب، قَالَ: «كَانَ جِذْعٌ يَقُومُ إِلَيْهِ النَّبِيُّ ج، فَلَمَّا وُضِعَ لَهُ المِنْبَرُ سَمِعْنَا لِلْجِذْعِ مِثْلَ أَصْوَاتِ العِشَارِ حَتَّى نَزَلَ النَّبِيُّ ج، فَوَضَعَ يَدَهُ عَلَيْهِ» [رواه البخاری: ٩۱۸].
۵۱۳- از جابر بن عبداللهبروایت است که گفت: پیامبر خدا ج[هنگام خطبه دادن] روی تنۀ درختی که در آنجا بود، می‌ایستادند.
وچون برای‌شان منبری نهاده شد، از آن تنۀ درخت آوازهایی را مانند آواز شترهای نوزاد [یا مانند آواز شتری که حامله‌دار است] می‌شنیدیم، تا جایی که پیامبر خدا جاز منبر پایین شدند، و دست خود را بر بالای آن تنۀ درخت نهادند [۲۴۴].
[۲۴۳] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: عمل اندک اگر غرض مصلحت باشد، سبب فساد و یا کراهت نماز نمی‌گردد، از این جهت علماء گفته‌اند که: اگر کسی به مجسد آمد و در صف جایی برایش پیدا نشد، صف دیگری را تشکیل داده و یکی از کسانی را که در پیش رویش در صف جلوتر قرار دارند، به عقب کشیده و در پهلوی خود ایستاده کند، زیرا پیامبر خدا جاز تنها ایستادن در صف منع کرده‌اند. [۲۴۴] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: آن تنۀ درخت خرما به مانند شتری که از اولادش جدا شود، ناله می‌کرد، و این چیز نشانه آشکاری از علائم نبوت آن حضرت جمی‌باشد، زیرا خداوند برای تنۀ درختی که نبی کریم جبر آن ایستاده می‌شدند، ایجاد احساس نمود، و در هنگام مفارقت از ایشان به ناله افتاد، ﴿إِنَّمَآ أَمۡرُهُۥٓ إِذَآ أَرَادَ شَيًۡٔا أَن يَقُولَ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ﴾.