فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد دوم

۶- باب: السِّوَاكِ يَوْمَ الجُمُعَةِ
باب [۶]: مسواک در روز جمعه

۴٩۸- عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ س: قَالَ: قَال رَسُولَ اللَّهِ جقَالَ: «لَوْلاَ أَنْ أَشُقَّ عَلَى أُمَّتِي أَوْ عَلَى النَّاسِ لَأَمَرْتُهُمْ بِالسِّوَاكِ مَعَ كُلِّ صَلاَةٍ» [رواه البخاری: ۸۸٧].

۴٩۸- از ابو هریرهسروایت است که گفت: پیامبر خدا جفرمودند:

«اگر سبب مشقت بر امت خود – و یا مردم – نمی‌شدم، آن‌ها را امر می‌کردم، تا در وقت هر نمازی [دندان‌های خود را] مسواک بزنند» [۲۲۶].

۴٩٩- عَنْ أَنَسٍ س، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «أَكْثَرْتُ عَلَيْكُمْ فِي السِّوَاكِ» [رواه البخاری: ۸۸۸].

۴٩٩- از انسسروایت است که گفت: پیامبر خدا جفرمودند: «در مورد مسواک برای شما بسیار سفارش نمودم» [۲۲٧].

[۲۲۶] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) اگر پیامبر خدا جبه مسواک زدن امر می‌کردند، مسواک زدن در وقت هر نمازی واجب می‌گردید، ولی چون امر نکردند، مسواک زدن در وقت نماز خواندن، و یا در وقت اراده نماز که وقت وضوء ساختن باشد، سنت است نه واجب. ۲) کسیکه دهانش بوی بدی می‌دهد و سبب اذیت نمازگذاران و یا هم‌نشینان خود می‌شود، غرض رفع اذیت از مردم مسواک زدن نسبت به چنین شخصی لازمی است. ۳) و چون غرض از مسواک زدن، پاک کردن دندان‌ها و از بین بردن جراثیم است، میتوان این عمل را به هر وسیله دیگری مانند استعمال کریم دندان و برس انجام داد. [۲۲٧] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) از این حدیث و از حدیث قبلی آن دانسته می‌شود که مسواک زدن گرچه واجب نیست، ولی – طوری که قبلاً یاد آور شدیم – سنت است. ۲) در سنن ابن ماجه آمده است که پیامبر خدا جفرمودند: «نمازی که با مسواک زدن خوانده می‌شود، نسبت به نمازی که بدون مسواک زدن خوانده می‌شود، هفتاد مرتبه فضیلت دارد، و شاید سببش آن باشد که مسواک زدن سبب پاکی و نظافت دهان و دندان گردیده، و بالعکس مسواک نزدن سبب بد بوئی دهان و دندان گردیده، و سبب ضرر برای خود شخص، و باعث اذیت برای دیگران می‌گردد.