فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد دوم

۲- باب: الأَكْلِ يَومَ الفِطْرِ قَبْلَ الخُرُوجِ
باب [۲]: خوردن در روز عید فطر پیش از رفتن به سوی نماز

۵۲۸- عَنْ أَنَسٍ س، قَالَ: «كَانَ رَسُولُ اللَّهِ جلاَ يَغْدُو يَوْمَ الفِطْرِ حَتَّى يَأْكُلَ تَمَرَاتٍ» وَقَالَ مُرَجَّأُ بْنُ رَجَاءٍ، حَدَّثَنِي عُبَيْدُ اللَّهِ، قَالَ: حَدَّثَنِي أَنَسٌ، عَنِ النَّبِيِّ ج، «وَيَأْكُلُهُنَّ وِتْرًا» [رواه البخاری: ٩۵۳].

۵۲۸- از انسسروایت است که گفت: پیامبر خدا جدر روز عید فطر تا چند خرمای را نمی‌خوردند بیرون نمی‌شدند.

و در روایت دیگری گفت که: و [عدد] خرماهای که می‌خوردند، تاق بود [۲۶۵].

[۲۶۵] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) عدد خرماهای را که پیامبر خدا جمی‌خوردند تاق می‌بود، یعنی: یک خرما، یا سه خرما، یا پنج خرما، و یا هفت خرما، و پیامبر خدا جدر انجام دادن هر امری اگر به عدد می‌بود، عدد طاق را اختیار می‌کردند، و گویند حکمت از این کار این بود که عدد تاق مشعر بر وحدانیت است. ۲) سنت آن است که در روز عید فطر پیش از آنکه شخص به طرف مصلی برود، اگر میسر باشد چند دانه خرما بخورد، و اگر تا وقت رفتن به مصلی چیزی نخورده بود، می‌تواند در مصلی پیش از نماز خواندن چیزی بخورد. ۳) سنت آن است که در روز عید قربان تا وقتی که از نماز باز نمی‌گردد، چیزی نخورد، و اگر قربانی می‌کرد، اولین چیزی که می‌خورد، از جگر قربانی باشد، در سنن ترمذی از بریدهسروایت است که گفت: «پیامبر خدا جدر روز عید فطر تا چیزی نمی‌خوردند، بیرون نمی‌شدند، و در روز عید قربان تا بر نمی‌گشتند، چیزی نمی‌‌خوردند»، و در لفظ بیهقی این هم آمده است که: (چون برمی‌گشتند از جگر قربانی می‌‌خوردند).