فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد دوم

فهرست کتاب

٧۶- باب: يَهوِي بِالتَّكْبِيرِ حِينَ يَسْجُدُ
باب [۲٩]: به مجرد تکبیر گفتن باید سجده نمود

٧۶- باب: يَهوِي بِالتَّكْبِيرِ حِينَ يَسْجُدُ
باب [۲٩]: به مجرد تکبیر گفتن باید سجده نمود

۴۶۲- عَنْ أَبي هُرَيْرَةَ سقَالَ: «وَكَانَ رَسُولُ اللَّهِ جحِينَ يَرْفَعُ رَأْسَهُ يَقُولُ: سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ، رَبَّنَا وَلَكَ الحَمْدُ، يَدْعُو لِرِجَالٍ فَيُسَمِّيهِمْ بِأَسْمَائِهِمْ، فَيَقُولُ: اللَّهُمَّ أَنْجِ الوَلِيدَ بْنَ الوَلِيدِ، وَسَلَمَةَ بْنَ هِشَامٍ، وَعَيَّاشَ بْنَ أَبِي رَبِيعَةَ وَالمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ المُؤْمِنِينَ اللَّهُمَّ اشْدُدْ وَطْأَتَكَ عَلَى مُضَرَ وَاجْعَلْهَا عَلَيْهِمْ سِنِينَ كَسِنِي يُوسُفَ» وَأَهْلُ المَشْرِقِ يَوْمَئِذٍ مِنْ مُضَرَ مُخَالِفُونَ لَهُ [رواه البخاری: ۸٠۴].

۴۶۲- از ابو هریرهسروایت است که گفت: پیامبر خدا جهنگام بلند کردن سر خود[از رکوع] می‌گفتند: «(سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ، رَبَّنَا وَلَكَ الحَمْدُ)».

[و در این وقت] مردمی را نام می‌بردند و برای آن‌ها دعا می‌کردند، و می‌گفتند: «الهی! ولید بن ولید، سلمه بن هشام، عیاش ابن أبی ربیعه، و مسلمانان مستضعف را نجات بده، الهی! عذاب خود را بر قوم (مضر) شدید بساز، و آن‌ها را به قحطی مانند قحطی زمان یوسف÷دچار بگردان».

و در این وقت، اهل مشرق از قوم مضر، با پیامبر خدا جمخالف بودند [۱۶۸].

[۱۶۸] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) ولید بن ولید برادر خالد بن ولیدب، وسلمه بن هشامسبرادر ابوجهل لعین، وعیاش بن ربیعهسبرادر مادری ابوجهل لعین بود، و این‌ها در دست کفار قریش از قوم مضر اسیر بودند، و به برکت دعای پیامبر خدا جاز اسارت نجات یافته و به مسلمانان پیوستند. ۲) این حدیث دلالت بر این دارد که وقت خواندن دعای قنوت، در نماز فرض و بعد از بالا شدن از رکوع است، و احناف با استناد به روایات بسیار دیگری که در زمنیه آمده است این حدیث را منسوخ دانسته و می‌گویند که وقت خواندن قنوت پیش از رکوع ، و در غیر نماز فرضی است، و مهم‌ترین حدیثی که به آن تمسک می‌جویند: حدیث انس بن مالکسدر سنن ابو داود است که می‌گوید: «پیامبر خدا جیک ماه قنوت خواندند، و سپس آن را ترک کردند»، و امام عینی/می‌گوید: این قول انسسکه می‌گوید: (و سپس آن را ترک کردند)، دلالت بر این دارد ک: قنوت خواندن در فرائض بود، و سپس نسخ گردید.